Obowiązki podatkowe podmiotów zużywających wyroby gazowe zwolnione z podatku akcyzowego

W przypadku wyrobów gazowych przedmiotem opodatkowania akcyzą zgodnie z art. 9c ust. 1 ustawy, jest:

1) nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

2) sprzedaż wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu;

3) import wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

4) użycie wyrobów gazowych przez pośredniczący podmiot gazowy;

5) użycie wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego:

a) uzyskanych w sposób inny niż w drodze nabycia,

b) jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tych wyrobów finalnemu nabywcy gazowemu, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że akcyza została zapłacona w należnej wysokości,

c) nabytych w ramach zwolnienia, o którym mowa w art. 31b ust. 1-4 ustawy, do innych celów niż zwolnione na podstawie tych przepisów, przy czym za takie użycie uważa się również naruszenie warunku, o którym mowa w art. 31b ust. 5-7 lub 9 ustawy, a także sprzedaż, eksport lub dostawę wewnątrzwspólnotową wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego zamiast użycia ich do celów, o których mowa w art. 31b ust. 1-4 ustawy.

W przypadku wyrobów gazowych obowiązek podatkowy powstaje z dniem:

1) nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

2) wydania wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu, w przypadku ich sprzedaży na terytorium kraju;

3) powstania długu celnego, w przypadku importu wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

4) użycia wyrobów gazowych przez podmioty w przypadkach, o których mowa w art. 9c ust. 1 pkt 4 lub 5 ustawy (art. 11b ust. 1 ustawy).

Ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 72) wprowadzono w ustawie o podatku akcyzowym m.in. centralną rejestrację podmiotów akcyzowych polegającą na elektronicznej rejestracji podmiotów akcyzowych,

W znowelizowanym art. 16 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, określono katalog podmiotów, które od 1 lutego 2021 r. podlegają rejestracji w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych (CRPA).

Podmiotami zobowiązanymi do dokonania elektronicznego zgłoszenia rejestracyjnego są m.in:

• podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zamierzający wykonywać czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą - przed dniem wykonania pierwszej takiej czynności,
• podmiot prowadzący działalność gospodarczą zamierzający wykonywać czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie - przed dniem wykonania pierwszej czynności z wykorzystaniem tych wyrobów,
• podmiot zużywający nieprowadzący działalności gospodarczej, niebędący osobą fizyczną, zamierzający zużywać wyroby akcyzowe, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1-3 - przed dniem pierwszego nabycia tych wyrobów,
• podmiot, który zamierza prowadzić działalność gospodarczą jako pośredniczący podmiot gazowy - przed dniem rozpoczęcia tej działalności.

Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych (CRPA) uruchomiony został z dniem 1 lutego 2021 r. i jest prowadzony przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu.

Zgłoszenia rejestracyjnego w podatku akcyzowym zobowiązane podmioty powinny dokonać elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC), przed dniem wykonania pierwszej czynności w zakresie wyrobów akcyzowych. Natomiast podmioty, które były już zarejestrowane na podstawie złożonego zgłoszenia AKC-R, nie dokonują ponownie rejestracji, jednakże były zobowiązane, w terminie do 30 czerwca br., do uzupełnienia zgłoszenia rejestracyjnego o dane związane ze wskazaniem właściwego organu podatkowego.

Do 30 czerwca br. obowiązywał także okres przejściowy na dokonanie rejestracji przez podmioty, które dotychczas nie podlegały takiemu obowiązkowi.

Wzór formularza AKC-R dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl

Zarówno użycie wyrobów gazowych przez pośredniczący podmiot gazowy, jak i użycie wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego uzyskanych w sposób inny niż w drodze nabycia, są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu akcyzą, istnieje więc obowiązek dokonania rejestracji do CRPA, lub uzupełnienia/aktualizacji zgłoszenia AKC-R w sytuacji, gdy podmiot już wcześniej był zarejestrowany.

Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 694) wprowadziła w ustawie o podatku akcyzowym zmiany m.in. w zakresie obowiązku składania deklaracji akcyzowych oraz w zakresie prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych.

Zgodnie z art. 24b ust. 1 ustawy, w przypadku wyrobów gazowych podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru oraz obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwego urzędu skarbowego, za miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym:

1) upłynął termin płatności wynikający z faktury, a jeżeli termin ten nie został określony - po miesiącu, w którym wystawiono fakturę - w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego;

2) upłynął termin płatności określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostaw wyrobów gazowych albo, jeżeli termin ten nie został określony w umowie - upłynął termin płatności wynikający z faktury lub innego dokumentu wystawionego przez podatnika, z którego wynika zapłata należności za sprzedane przez podatnika wyroby gazowe, a jeżeli termin płatności nie został określony w umowie ani w fakturze lub w tym dokumencie albo, gdy z faktury nie wynika należność za wyroby gazowe sprzedane w tym okresie - po miesiącu, w którym wystawiono fakturę lub ten dokument - w przypadku sprzedaży wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu;

3) nastąpiło użycie wyrobów gazowych - w przypadkach, o których mowa w art. 9c ust. 1 pkt 4 lub 5 ustawy.

Stosownie do art. 24d ustawy deklaracje podatkowe, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 9, art. 21a ust. 1 pkt 1, art. 24 ust. 1, art. 24a, art. 24b ust. 1, art. 24e ust. 1, oraz deklaracje w sprawie przedpłaty akcyzy, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 1, składa się za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mogą składać deklaracje podatkowe w postaci papierowej.

Wprowadzono nowy obowiązek składania deklaracji akcyzowych dla wyrobów zwolnionych od akcyzy i wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy. Zgodnie z dodanym art. 24e ust. 1 ustawy, w zakresie wyrobów akcyzowych:

1) objętych zwolnieniem od akcyzy, z wyjątkiem zwolnień częściowych lub zwolnień realizowanych przez zwrot akcyzy, lub zwolnień ubytków wyrobów akcyzowych, lub całkowitego zniszczenia wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy,

2) wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, opodatkowanych zerową stawką akcyzy

- podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru za kwartalny okres rozliczeniowy w terminie do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast z obowiązku składania deklaracji podatkowych wyłączone zostały osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu w zakresie wyrobów akcyzowych objętych zerową stawką akcyzy lub objętych zwolnieniem od akcyzy.

Wzór deklaracji kwartalnej w sprawie podatku akcyzowego od wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od podatku akcyzowego i zerową stawką podatku akcyzowego (AKC-KZ), o której mowa w art. 24e ust. 1 ustawy, określać będzie rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku akcyzowego oraz deklaracji w sprawie przedpłaty akcyzy (na dzień oddania do druku niniejszego numeru "Poradnika VAT" opublikowano projekt ww. rozporządzenia).

Zgodnie z projektem rozporządzenia, deklaracje kwartalne (AKC-KZ) będą składane za okresy kwartalne, przez podatnika, który w danym kwartale będzie miał do wykazania w deklaracji wyłącznie wyroby objęte zwolnieniem od akcyzy (z wyjątkiem zwolnień częściowych lub zwolnień realizowanych przez zwrot akcyzy, lub zwolnień ubytków wyrobów akcyzowych, lub całkowitego zniszczenia wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy) lub wyroby wymienione w załączniku nr 2 do ustawy opodatkowane zerową stawką akcyzy.

Podatnik będzie obowiązany do złożenia deklaracji kwartalnej do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy. Wzór deklaracji AKC-KZ nie przewiduje pozycji "Podatek akcyzowy do zapłaty", a w konsekwencji deklaracja nie stanowi podstawy do wystawienia tytułu wykonawczego.

Natomiast podatnicy, którzy dokonują czynności zarówno w zakresie wyrobów akcyzowych opodatkowanych pozytywną stawką podatku akcyzowego, jak i w zakresie wyrobów, o których mowa w art. 24e ust. 1 ustawy, będą obowiązani do składania deklaracji na dotychczasowych zasadach (bez obowiązku składania deklaracji kwartalnych).

Deklaracje powinny być składane wyłącznie elektronicznie do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zatem pierwsze deklaracje podatnicy będą mogli składać po dniu 30 września 2021 r. - do 25 listopada 2021 r.

Do prowadzenia ewidencji wyrobów gazowych zgodnie z art. 138j ust. 1 ustawy zobowiązani są:

• pośredniczący podmiot gazowy dokonujący sprzedaży wyrobów gazowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy gazowemu;
• pośredniczący podmiot gazowy używający wyrobów gazowych.

Obowiązkiem prowadzenia ewidencji wyrobów gazowych nie są objęci finalni nabywcy gazowi zużywający wyroby gazowe.

Natomiast pośredniczące podmioty gazowe mogą prowadzić ewidencje w formie papierowej jeszcze do końca bieżącego roku.

Z dniem 1 stycznia 2022 r. zacznie obowiązywać zmieniony art. 138p ust. 1 ustawy, zgodnie z którym ewidencje i inne dokumentacje, o których mowa w art. 138a-138l i art. 138o, będzie należało prowadzić w postaci elektronicznej.