Spłata długu pieniężnego świadczeniem rzeczowym

Odpracowanie przez dłużnika będącego osobą fizyczną zaległych opłat czynszowych w formie świadczenia różnego rodzaju prac na rzecz wierzyciela, nie powoduje u dłużnika powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu. W konsekwencji wierzyciel nie wystąpi w takim przypadku w roli płatnika i nie będzie miał obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

O CO PYTAŁ PODATNIK?

Spółka ze 100% udziałem gminy zarządza własnymi zasobami mieszkaniowymi, administruje nieruchomościami mieszkalnymi i niemieszkalnymi będącymi własnością miasta oraz wspólnot mieszkaniowych uzyskując z tego określone dochody. Administrowanie nieruchomościami będącymi własnością miasta odbywa się na podstawie zawartej z miastem umowy dzierżawy. Z warunków tej umowy wynika, że miasto oddaje spółce do używania i pobierania pożytków nieruchomości i lokale stanowiące własność gminy.

Zakres działalności spółki obejmuje m.in. windykację należności związanych z używaniem nieruchomości komunalnych. Aby zwiększyć skuteczność działań windykacyjnych, spółka zamierza wprowadzić procedury umożliwiające dłużnikom odpracowanie zaległości. Z dłużnikami, których zaległości powstały w wyniku niepłacenia opłat z tytułu najmu lokalu, spółka planuje zawierać porozumienia zmieniające określony w umowie najmu lokalu sposób zapłaty czynszu. Będą one przewidywały świadczenie przez dłużników różnych czynności w zamian za czynsz. Wartość takiego świadczenia nie będzie jednocześnie wyższa niż porównywalna wartość prac wynikająca z zawartych umów o odpracowanie zaległości.

W tej sytuacji spółka nie była pewna, czy świadczenie rzeczowe zastępujące płatność pieniężną nie stanowi źródła przychodów, a w konsekwencji czy ona sama jako płatnik nie ma obowiązku poboru dłużnikom z tego tytułu zaliczki.

ZDANIEM IZBY SKARBOWEJ:

Organ podatkowy wskazał, że w sytuacji przedstawionej przez spółkę po stronie dłużnika nie powstaje przychód, co wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o pdof. Przepis ten stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniami nieistotnymi w rozpatrywanym stanie faktycznym, są wyłącznie otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wskazano, Kodeks cywilny przewiduje, że jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie to wygasa. Stąd, gdy w zakresie zobowiązania powstałego z tytułu zaległego czynszu dłużnik spełni świadczenie inne niż określone w treści pierwotnej umowy, zobowiązanie to wygasa tak, jakby wygasło przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty. Nie ma to nic wspólnego z uzyskaniem przez dłużnika nieodpłatnego świadczenia.

Wobec powyższego organ podatkowy rozstrzygnął jak wskazano na wstępie.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 22 września 2011 r., nr IPTPB2/415-321/11-2/DS)