Przedłużenie terminu zwrotu VAT przez organ podatkowy - pytania i odpowiedzi

W deklaracji VAT-7 za czerwiec 2010 r. wykazałem wysoką kwotę zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Urząd wezwał mnie w sprawie tej deklaracji, ponieważ zdaniem urzędu błędnie wpisałem wartość netto w pozycji 49 deklaracji. Okazało się, że wszystkie kwoty były wpisane poprawnie. Czy z tego powodu będę musiał dłużej czekać na zwrot?

Wszystkie wielkości wpisywane są przez podatnika w deklaracji na podstawie sporządzanej dla potrzeb rozliczania podatku VAT ewidencji zakupów i ewidencji sprzedaży. Tak więc to podatnik sam deklaruje wysokość podatku należnego i naliczonego za dany okres rozliczeniowy. Dlatego też organ podatkowy - zwłaszcza w sytuacji gdy kwota deklarowanego zwrotu jest znaczna - musi mieć możliwość skutecznej weryfikacji wpisanych kwot, zanim dokona zwrotu bezpośredniego na rachunek bankowy podatnika.

Sprawdzanie zasadności zwrotu przez organ podatkowy przewiduje art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Odbywa się ono w tzw. postępowaniu wyjaśniającym, które następuje w ramach czynności sprawdzających (vide art. 274b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.). Mają one charakter czynności przedprocesowych i stanowią wstępną kontrolę podatkową przede wszystkim o charakterze formalnym. Mogą być prowadzone w każdym czasie i to nawet kilkakrotnie w tej samej sprawie do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego. W związku z prowadzonymi przez organy podatkowe czynnościami sprawdzającymi, mają one szereg uprawnień. Organ podatkowy może np. - w myśl art. 274a § 2 Ordynacji podatkowej - w razie wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji wezwać do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny podania w wątpliwość rzetelności danych w niej zawartych.

Jeżeli w wyniku takiego sprawdzenia okaże się, że zwrot jest zasadny, podatnik otrzyma go w ustawowym terminie (60 dni bądź 25 dni - jeżeli spełnia ustawowe warunki otrzymania zwrotu w terminie przyspieszonym). To że podatnik był wzywany celem wyjaśnienia ewentualnego błędu w deklaracji nie ma znaczenia dla liczenia terminu zwrotu i nie powoduje wydłużenia czasu oczekiwania na zwrot.

Wraz z deklaracją podatkową złożyłem wniosek o zwrot w przyspieszonym terminie. Urząd wezwał mnie jednak, abym udowodnił, że wszystkie faktury, które wykazałem w deklaracji zostały zapłacone. Czy miał takie prawo? Czy sprawdzenie to nie powinno odbywać się w ramach kontroli podatkowej?

W ramach sprawdzenia zasadności zwrotu organ podatkowy może wezwać podatnika do przedstawienia faktur potwierdzających nabycie towarów czy usług, które uwzględnił w deklaracji i może sprawdzić, czy istotnie należności z wszystkich faktur zostały uregulowane.

Weryfikacja rozliczenia podatnika pod kątem zasadności wykazanego zwrotu może również odbywać się w ramach kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej lub postępowania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej.

Czy w sytuacji gdy w deklaracji VAT wykazałem zwrot i zwrot ten otrzymałem bez składania w urzędzie skarbowym dodatkowych wyjaśnień, urząd nie ma już prawa w późniejszym kontrolować tego okresu?

Deklaracja składana przez podatnika korzysta z domniemania prawdziwości. Zgodnie bowiem z art. 99 ust. 12 ustawy o VAT, zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1, przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi je w innej wysokości.

Jeżeli więc dane wynikające z deklaracji nie budzą wątpliwości organów podatkowych, przyjmuje się, iż są zgodne ze stanem faktycznym. Przyjęcie deklaracji nie oznacza jednak braku możliwości późniejszego jej zweryfikowania w toku kontroli podatkowej.

To, że organ podatkowy zwrócił podatnikowi wykazaną przez niego w deklaracji nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, bez uprzedniego wezwania go do złożenia jakichkolwiek wyjaśnień, czy też sprawdzania dokumentów, nie zamyka więc drogi do późniejszego wszczęcia postępowania kontrolnego za okres objęty tą deklaracją. Żaden z przepisów ustawy o VAT ani Ordynacji podatkowej nie wyklucza bowiem możliwości wszczęcia takiej kontroli.

W jakich przypadkach urząd skarbowy może przedłużyć termin zwrotu? Czy jest to zależne od wysokości żądanego zwrotu?

Faktem jest, że organy podatkowe szczególną uwagę przykładają do deklaracji, w których podatnik wykazuje kwotę do zwrotu na rachunek bankowy. Tym bardziej, że zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, w razie wątpliwości co do zasadności zwrotu, w przypadku gdy zwrot ten wymaga dodatkowego sprawdzenia, mają one prawo przedłużyć termin zwrotu. Dzieje się tak wówczas, gdy złożona przez podatnika deklaracja z wykazaną kwotą zwrotu budzi wątpliwości (np. podatnik złożył deklarację z wykazaną znaczną kwotą podatku naliczonego do odliczenia, choć wcześniej nie dokonywał nigdy tak dużych zakupów towarów i usług). Należy pamiętać, że przedłużenie terminu zwrotu oparte jest na zasadzie uznania administracyjnego. W każdym przypadku to organ podatkowy decyduje o tym, czy dany zwrot wymaga dodatkowego sprawdzenia.

Należy mieć przy tym na względzie przepis art. 274b § 1 Ordynacji podatkowej, który umożliwia przedłużenie terminu zwrotu tylko w sytuacji gdy przeprowadzenie czynności sprawdzających wymaga takiego przedłużenia. Przesłanką przedłużenia terminu zwrotu jest więc bądź czasochłonność, bądź też wynik czynności sprawdzających dokonywanych przez organ podatkowy. Nie można natomiast przedłużyć przykładowo 60-dniowego terminu zwrotu w sytuacji, w której prawie do końca tego terminu urząd skarbowy nie podjął żadnych czynności, natomiast w ostatnim dniu upływu terminu przedłuża termin zwrotu powołując się na konieczność sprawdzenia jego zasadności.

Otrzymałem z urzędu skarbowego postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu. Czy mogę złożyć zabezpieczenie, aby mimo przedłużenia otrzymać zwrot w ustawowym terminie?

Urząd skarbowy może przedłużyć termin zwrotu, jeżeli jego zasadność wymaga dodatkowego sprawdzenia. Jeżeli jednak organ podatkowy przedłuży termin zwrotu, a podatnik wraz z wnioskiem złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe w kwocie wnioskowanego zwrotu, zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym będzie dokonany w terminie ustawowym - czyli w ciągu 60 dni od dnia złożenia rozliczenia (lub 25 dni - gdy mamy do czynienia z przyspieszonym terminem zwrotu). Jedynie w sytuacji, gdy złożenie wniosku wraz z zabezpieczeniem zostanie dokonane na 13 dni przed upływem terminu zwrotu lub później, zwrot ten zostanie dokonany w ciągu 14 dni od złożenia ww. zabezpieczenia.

Chcę złożyć zabezpieczenie majątkowe, aby mimo przedłużenia terminu zwrotu, otrzymać go w ciągu 60 dni od dnia złożenia deklaracji. Czy zabezpieczenie to może mieć formę weksla?

Zabezpieczenie majątkowe może być złożone w formie:

1) gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,

2) poręczenia banku,

3) weksla z poręczeniem wekslowym banku,

4) czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku,

5) papierów wartościowych na okaziciela o określonym terminie wykupu, wyemitowanych przez Skarb Państwa lub NBP, bankowych papierów wartościowych i listów zastawnych o określonym terminie wykupu, wyemitowanych we własnym imieniu i na własny rachunek przez podmiot mogący być gwarantem lub poręczycielem zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.

Zabezpieczenie to, dotyczące zwrotu podatku w wysokości nie większej niż wyrażonej w złotych kwocie odpowiadającej równowartości 1.000 euro, może być złożone w formie weksla. Przeliczenia kwoty wyrażonej w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na ostatni dzień roboczy okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zwrot podatku, w zaokrągleniu do pełnych złotych.

Czy mogę odwołać się od otrzymanego postanowienia w sprawie przedłużenia terminu zwrotu?

Organ podatkowy przedłuża termin zwrotu w formie postanowienia. Wydawane jest ono na podstawie art. 274b Ordynacji podatkowej i służy na nie zażalenie. Postanowienie zawierać powinno:

oznaczenie organu podatkowego,
datę jego wydania,
oznaczenie strony albo innych osób biorących udział w postępowaniu,
powołanie podstawy prawnej,
rozstrzygnięcie,
pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego,
podpis osoby upoważnionej, z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego.

Ponadto, zgodnie z art. 217 § 2 Ordynacji podatkowej, postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu musi zostać wydane i doręczone stronie do czasu upływu terminu przewidzianego na dokonanie zwrotu. Po upływie tego terminu nie wywołuje już bowiem żadnych skutków prawnych.

Jak długo mogą trwać czynności sprawdzające zasadność zwrotu? Otrzymałem postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu, ale nie określono w nim, do kiedy czynności te będą prowadzone. Czy są jakieś ograniczenia czasowe prowadzenia takich czynności?

Żaden z przepisów nie określa wprost ram czasowych dla dokonywania czynności sprawdzających. Nie można zatem jednoznacznie określić, do jakiego czasu organ podatkowy może przedłużyć termin zwrotu podatku. Kierując się jednak ogólną zasadą szybkości działania organów, należy uznać, iż podatnik nie powinien bezzasadnie oczekiwać na zakończenie czynności sprawdzających i powinien też znać przynajmniej orientacyjny termin, w którym zakończone zostaną czynności sprawdzające. W postanowieniu o przedłużeniu terminu zwrotu z reguły więc organ podatkowy określa termin, w którym czynności te zostaną dokonane, chyba że z różnych względów terminu tego nie można nawet w przybliżeniu określić.

Otrzymałem postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu. Moim zdaniem urząd nie znajdzie nieprawidłowości w kwocie zadeklarowanego zwrotu. Czy w takim przypadku gdy zwrot okaże się zasadny, otrzymam zwrot z odsetkami?

Za nieterminowe dokonanie zwrotu na rachunek bankowy podatnika odpowiedzialność ponosi zawsze organ podatkowy. W myśl art. 87 ust. 7 ustawy o VAT, niezwróconą w ustawowym terminie kwotę zwrotu traktuje się jako nadpłatę podatku podlegającą oprocentowaniu w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.

Jeżeli termin zwrotu został przedłużony na podstawie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, i gdy przeprowadzone postępowanie wykaże, że zwrot zadeklarowany przez podatnika był zasadny, organ podatkowy musi wypłacić podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia na raty.