Opłata za legalizację samowoli budowlanej

Nadzór budowlany uznał, że rozbudowa sklepu była samowolą budowlaną. Wszczął procedurę mającą na celu zalegalizowanie samowoli. Dostarczyliśmy wymagane dokumenty, a następnie zostaliśmy wezwani do zapłacenia opłaty legalizacyjnej. Jest ona na tyle wysoka, że nie jesteśmy w stanie jej zapłacić. Czy można uniknąć nakazu rozbiórki samowoli, jeśli nie zapłacono opłaty legalizacyjnej?

NIE. Zapłacenie opłaty legalizacyjnej jest obligatoryjnym elementem procesu legalizacji samowolnie wybudowanego obiektu. W razie nieuiszczenia w terminie opłaty legalizacyjnej właściwy organ obowiązany jest wydać decyzję nakazującą rozbiórkę samowoli. Żaden przepis nie przewiduje w takiej sytuacji możliwości odstąpienia od orzeczenia nakazu rozbiórki, nawet z powołaniem się na stan wyższej konieczności i zasady współżycia społecznego. Nie mają też znaczenia okoliczności popełnienia samowoli budowlanej, koszty budowy i sytuacja finansowa inwestora. Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 stycznia 2011 r. (sygn. akt II OSK 2033/09).

Wybudowany lub będący jeszcze w budowie obiekt, co do którego nie uzyskano wymaganego pozwolenia na budowę, można zalegalizować, jeśli budowa spełnia łącznie następujące warunki określone w art. 48 Prawa budowlanego (Dz. U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.):

jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - w przypadku braku obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem.

Jeśli organ nadzoru budowlanego uzna, że są spełnione wstępne warunki do zalegalizowania samowoli, wyda postanowienie, w którym nałoży obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie dokumentów niezbędnych do legalizacji obiektu wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Przedłożenie tych dokumentów jest traktowane jak wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robót budowlanych (jeżeli budowa nie została zakończona). Niedostarczenie dokumentacji w wyznaczonym terminie powoduje wydanie decyzji o rozbiórce samowoli.

Po sprawdzeniu dokumentów wydawane jest postanowienie określające wysokość opłaty legalizacyjnej. Wysokość tej opłaty ustala się w zależności od kategorii obiektu i jego wielkości, wykorzystując w tym celu dane z załącznika do Prawa budowlanego. W razie niezapłacenia jej w terminie, wydawana jest decyzja o rozbiórce samowoli. Jeśli opłata zostanie uiszczona, wydawana jest decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego i jeżeli budowa jeszcze się nie zakończyła - o pozwoleniu na wznowienie robót.