Warunki zwolnienia zabytku z podatku od nieruchomości

Spółka z o.o. nabyła nieruchomość gruntową, sklasyfikowaną w ewidencji gruntów jako Bz. Na jej terenie znajdują się budynki i budowle składające się na historyczny kompleks o charakterze zabytkowym. W odniesieniu do nich wojewódzki konserwator zabytków wydał decyzję o wpisaniu do rejestru zabytków (wpis indywidualny). Konserwator nakazał nam wykonanie prac konserwatorskich celem zachowania ich walorów historycznych. Nieruchomości te są w dobrym stanie i na razie nie mamy w planach wykonywania wskazanych prac. Czy to prawda, że w takiej sytuacji nieruchomości te nie będą zwolnione z opodatkowania podatkiem od nieruchomości?

Z opodatkowania podatkiem od nieruchomości zwolnione są grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Tak stanowi art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.).

W świetle powyższego, aby nieruchomość została zwolniona z opodatkowania, muszą być spełnione łącznie określone przesłanki, tj. nieruchomość:

musi być wpisana indywidualnie do rejestru zabytków,
powinna być utrzymywana i konserwowana zgodnie z przepisami o ochronie zabytków,
nie może być zajęta na prowadzenie działalności gospodarczej.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych odsyła do przepisów o ochronie zabytków, czyli zasadniczo do przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2024 r. poz. 1292). W myśl art. 5 tej ustawy, opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega w szczególności na zapewnieniu warunków:

prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku,
zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie,
korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości,
popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury.

Tak więc działania wykonywane przez właściciela nieruchomości mają w szczególności polegać na: utrzymaniu zabytku, tj. zabezpieczeniu i utrzymaniu zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie i korzystaniu z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 17 grudnia 2024 r., sygn. akt I SA/Łd 623/24, wskazał, że za opiekę nad zabytkiem nie uznaje więc samego utrzymania zabytku w stanie niepogorszonym, lecz nakłada na posiadacza zabytku powinność podejmowania działań pozwalających zachować walory historyczne czy naukowe.

W świetle powyższego Czytelnicy chcący korzystać ze zwolnienia z podatku od nieruchomości muszą m.in. wykazać, że nieruchomość wpisana do rejestru zabytków jest przez nich utrzymywana i konserwowana zgodnie z przepisami o ochronie zabytków. W tym celu zobowiązani są wykonywać zalecone przez konserwatora zabytków prace.

Należy przypomnieć, że to organ konserwatorski jest właściwy do określenia, czy dany zabytek jest, czy też nie jest utrzymywany i konserwowany zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wydawane przez wojewódzkiego konserwatora ochrony zabytków zaświadczenia mają zatem moc dokumentów urzędowych (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 stycznia 2023 r., sygn. akt III FSK 2618/21).