Gwarancje ochronne interpretacji indywidualnych

Każdy, kto ma wątpliwości co do zakresu i sposobu stosowania przepisów podatkowych w swojej indywidualnej sprawie, może poprosić fiskusa o ich wyjaśnienie. Wówczas otrzyma interpretację. Jej posiadanie niesie ze sobą pewne korzyści.

Sposób na wątpliwości

Stosowanie przepisów podatkowych niejednokrotnie przysparza problemów. Tymczasem niejasności bądź niezrozumiałe przepisy prawa podatkowego mogą być wyjaśnione każdemu, kto złoży w tym zakresie wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. O interpretację może wystąpić podatnik, płatnik, osoba odpowiadająca za długi podatkowe podatnika, osoba planująca założenie firmy itp.

Wniosek należy złożyć do jednej z pięciu izb skarbowych, które z upoważnienia Ministra Finansów zajmują się wydawaniem interpretacji. We wniosku trzeba opisać sytuację, na tle której pojawiły się problemy prawnopodatkowe, przedstawić własne stanowisko w tej sprawie oraz zadać pytanie, na które chce się otrzymać odpowiedź.

Wnioskodawca jest zobowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego lub opisu zdarzenia przyszłego. Przy czym stan faktyczny należy rozumieć jako sytuację już zaistniałą, natomiast zdarzenie przyszłe jako sytuację hipotetyczną, planowaną. Jest to istotne z uwagi na fakt, że interpretacja zapewnia ochronę tylko wówczas, gdy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny z rzeczywistością lub gdy zdarzenie przyszłe odpowiada temu opisanemu we wniosku.

Funkcje ochronne

Podatnik, uzyskując interpretację indywidualną, zawierającą informację o stanowisku organu podatkowego w danej sprawie, nie ma obowiązku stosowania się do niej. Ma on bowiem możliwość wyboru, czy zastosuje się do wytycznych organu wynikających z konkretnej interpretacji czy też nie. Przy czym zastosowanie się do interpretacji, nie może szkodzić. Zyskuje się bowiem ochronę przed negatywnymi skutkami jej zmiany, uchylenia przez sąd administracyjny oraz nieuwzględnienia w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Wynika to z art. 14k § 1 Ordynacji podatkowej.

Trzeba pamiętać, że nie w każdym przypadku zakres tej ochrony jest taki sam. Zależy to od tego, kiedy miała miejsce sytuacja opisana w interpretacji - przed, czy po jej wydaniu. W przypadku gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce przed jej doręczeniem, adresat nie jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Mówi o tym art. 14l Ordynacji podatkowej. W takiej sytuacji uniknie się natomiast odpowiedzialności karnej skarbowej oraz zapłaty odsetek za zwłokę. W drugim przypadku, gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem opisanym w interpretacji wystąpiły po jej doręczeniu, uniknie się odpowiedzialności karnej skarbowej oraz zapłaty odsetek za zwłokę. Ponadto nie trzeba płacić podatku, gdy nie został on uregulowany w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie lub nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Wynika to z art. 14m Ordynacji podatkowej.

Indywidualna ochrona

Należy zauważyć, że interpretacje indywidualne są dostępne w Systemie Informacji Podatkowej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Ich ogólna dostępność powoduje, iż podatnicy często korzystają z zawartych w nich rozwiązań. Tymczasem interpretacje te nie chronią tych, którzy zastosowali się do nich, a nie byli ich adresatami.

O tym, że interpretacje wywierają skutki prawne tylko w stosunku do wnioskodawcy świadczą użyte w art. 14b Ordynacji podatkowej pojęcia "zainteresowany" i "indywidualna sprawa". W konsekwencji tego wyłącznie adresaci są chronieni przed negatywnymi skutkami zastosowania się do wynikających z ich treści wytycznych. Takich gwarancji nie uzyskuje ten, kto opiera swoje działania na wyjaśnieniach otrzymanych przez inny podmiot, niezależnie od tego, że ich sytuacje są identyczne.

Interpretacja chroni tego, kto zwrócił się o jej wydanie.

Przypominają o tym sądy administracyjne w swoich orzeczeniach, np. WSA w Warszawie w prawomocnym wyroku z dnia 20 września 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 779/10. W rozpatrywanej przez Sąd sprawie spółka w skardze na rozstrzygnięcie organu podatkowego podniosła, iż decyzja została wydana wbrew treści wskazanej przez nią interpretacji indywidualnej. Zdaniem sądu spółka nie mogła powoływać się na interpretację, której nie była adresatem. Wbrew twierdzeniom spółki, nie wszyscy w jednakowy sposób korzystają z ochrony, jaką daje interpretacja indywidualna.

Należy zwrócić uwagę, że możliwa jest ochrona przed negatywnymi skutkami postąpienia zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w interpretacji, o wydanie których się nie wnioskowało. Jest to możliwe w przypadkach, o których mowa w art. 14n Ordynacji podatkowej. W myśl tego przepisu spółce nie może zaszkodzić zastosowanie się do interpretacji wydanej przed jej powstaniem na wniosek osób planujących jej utworzenie. Dotyczy to także oddziału lub przedstawicielstwa. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok NSA z dnia 10 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2046/10. Sąd stwierdził w nim, że następca prawny wnioskodawcy może skorzystać z ochrony w zakresie i na warunkach, jakie przysługiwały poprzednikowi. Jest to jednak możliwe wyłącznie wówczas, gdy zainteresowany, któremu udzielono interpretacji, zastosował się do niej przed dniem połączenia (przejęcia).

"Instytucja indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego pełni dwie funkcje: funkcję informacyjną, ponieważ ma na celu usunięcie ewentualnych wątpliwości co do prawnopodatkowych skutków dotyczących zastosowania konkretnego przepisu prawa podatkowego w konkretnym stanie faktycznym, oraz funkcję ochronną, ponieważ chroni podmiot, który zastosował się do treści wydanej w jego sprawie interpretacji indywidualnej przed ewentualnymi negatywnymi skutkami wynikającymi z zastosowania się do jej treści".

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów na interpelację poselską nr 6236 z dnia 20 lipca 2012 r.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.)