Obrót wyrobami gazowymi a podatek akcyzowy

1. Zasady opodatkowania akcyzą wyrobów gazowych

Wyroby gazowe – to w myśl art. 2 ust. 1 pkt 1b ustawy o podatku akcyzowym – wyroby energetyczne o kodach CN 2705 00 00, 2711 11 00, 2711 21 00, 2711 29 00 i pozostałe paliwa opałowe, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 15 lit. b), z wyłączeniem wyrobów energetycznych o kodzie CN 2901 10 00. Ich produkcja, zgodnie z dyrektywą Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz. Urz. UE L nr 283/51 ze zm.), zwaną "dyrektywą energetyczną", winna odbywać się w składzie podatkowym w procedurze zawieszenia poboru akcyzy.

Zgodnie z art. 9c ust. 1 ustawy, w przypadku wyrobów gazowych przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1) nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

2) sprzedaż wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu;

3) import wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

4) użycie wyrobów gazowych przez pośredniczący podmiot gazowy;

5) użycie wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego:

uzyskanych w sposób inny niż w drodze nabycia,
jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tych wyrobów finalnemu nabywcy gazowemu, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że akcyza została zapłacona w należnej wysokości,
nabytych w ramach zwolnienia, o którym mowa w art. 31b ust. 1–4, do innych celów niż zwolnione na podstawie tych przepisów, przy czym za takie użycie uważa się również naruszenie warunku, o którym mowa w art. 31b ust. 5–7 lub 9, a także sprzedaż, eksport lub dostawę wewnątrzwspólnotową wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego zamiast użycia ich do celów, o których mowa w art. 31b ust. 1–4.

Finalny nabywca gazowy to podmiot niebędący pośredniczącym podmiotem gazowym, który nabywa na terytorium kraju, importuje lub nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby gazowe, lub posiada uzyskane w sposób inny niż w drodze nabycia wyroby gazowe (art. 2 ust. 1 pkt 19a ustawy).

W przypadku wyrobów gazowych, stosownie do art. 11b ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z dniem:

1) nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

2) wydania wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu, w przypadku ich sprzedaży na terytorium kraju;

3) powstania długu celnego, w przypadku importu wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego;

4) użycia wyrobów gazowych przez podmioty w przypadkach, o których mowa w art. 9c ust. 1 pkt 4 lub 5.

Uwaga

Przedmiotem opodatkowania akcyzą jest sprzedaż wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu, zaś użycie wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego jest przedmiotem opodatkowania jedynie w ściśle określonych przypadkach, o których mowa w art. 9c ust. 1 pkt 5 ustawy.

Sprzedaż finalnemu nabywcy gazowemu wyrobów gazowych w myśl art. 9c ust. 2 ustawy, to również m.in.:

zamiana,
wydanie w zamian za wierzytelności lub za dokonanie określonej czynności,
darowizna,
przekazanie lub wykorzystanie na cele reprezentacji albo reklamy.

Stosownie do art. 9c ust. 3 ustawy, jeżeli w stosunku do wyrobów gazowych powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności, o której mowa w art. 9c ust. 1, to nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie innej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, jeżeli kwota akcyzy została określona lub zadeklarowana w należnej wysokości.

Przy sprzedaży wyrobów gazowych – zgodnie z art. 9c ust. 4 i 5 ustawy – sprzedawca jest obowiązany ustalić, czy sprzedaje te wyroby pośredniczącemu podmiotowi gazowemu czy finalnemu nabywcy gazowemu oraz może zażądać od nabywcy przedstawienia potwierdzenia przyjęcia powiadomienia o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot gazowy, a w razie odmowy jego przedstawienia przez nabywcę – może odmówić sprzedaży wyrobów gazowych po cenie nieuwzględniającej akcyzy.

2. Kiedy wyroby gazowe podlegają zwolnieniu z akcyzy?

Co do zasady obrót wyrobami gazowymi jest opodatkowany podatkiem akcyzowym, tym niemniej ustawodawca przewidział również określone wyłączenia od tej reguły. Stanowi o tym art. 31b ust. 2 pkt 1 ustawy, zgodnie z którymi zwalnia się od akcyzy czynności podlegające opodatkowaniu, których przedmiotem są wyroby gazowe o kodach CN 2705 00 00, 2711 11 00, 2711 21 00 i 2711 29 00 przeznaczone do celów opałowych przez gospodarstwa domowe.

W przypadku sprzedaży wyrobów gazowych dla gospodarstw domowych zwolnionej z akcyzy wprowadzone zostały dla poszczególnych rodzajów tych wyrobów ograniczenia ilościowe. W określonych sytuacjach gdy sprzedaż przekracza wskazane ilości dla skorzystania ze zwolnienia sprzedający ma obowiązek uzyskania od nabywcy oświadczenia o celu, na jaki zostanie wykorzystany wyrób gazowy. Powyższe zostało uregulowane w art. 31b ust. 6 ustawy, który stanowi, że warunkiem zwolnienia, o którym mowa w art. 31b ust. 2 pkt 1 ustawy, jest:

1) w przypadku wyrobów gazowych o kodzie CN 2711 21 00 – sprzedaż tych wyrobów w ilościach nieprzekraczających:

a) 10 m³/h – gazu ziemnego wysokometanowego grupy E, nie więcej niż 8.000 metrów sześciennych rocznie, albo

b) 25 m³/h – gazu ziemnego zaazotowanego grupy Lw, grupy Ls, grupy Ln albo grupy Lm, nie więcej niż 10.650 metrów sześciennych rocznie;

2) w przypadku wyrobów gazowych o kodzie ex CN 2711 29 00 – sprzedaż tych wyrobów w ilościach nieprzekraczających:

a) 10 m³/h – wyrobu gazowego propan-butan-powietrze, nie więcej niż 5.000 metrów sześciennych rocznie, albo

b) 10 m³/h – wyrobu gazowego propan-butan-rozprężony, nie więcej niż 1.000 metrów sześciennych rocznie.

Dodatkowym warunkiem zwolnienia wyrobów gazowych z akcyzy jest złożenie oświadczenia przez gospodarstwa domowe (art. 31b ust. 6 pkt 3 ustawy).

Obowiązek uzyskania od nabywcy (gospodarstwa domowego) oświadczenia występuje w przypadku sprzedaży wyrobów gazowych:

o kodach CN 2705 00 00 i 2711 11 00,
o kodzie CN 2711 21 00 w ilościach większych niż określone w art. 31b ust. 6 pkt 1 (powyżej 8.000 m³ rocznie dla gazu ziemnego wysokometanowego grupy E albo powyżej 10.650 m³ rocznie dla gazu ziemnego zaazotowanego grupy Lw, grupy Ls, grupy Ln albo grupy Lm),
o kodzie ex CN 2711 29 00 w ilościach większych niż określone w art. 31b ust. 6 pkt 2 (powyżej 5.000 m³ rocznie dla wyrobu gazowego propan-butan-powietrze lub powyżej 1.000 m³ rocznie dla wyrobu gazowego propan-butan-rozprężony.

W złożonym oświadczeniu nabywca stwierdza, że nie używa tych wyrobów gazowych na inne potrzeby niż prowadzenie gospodarstwa domowego, w tym na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

W przypadku gdy nabywca prowadzi działalność gospodarczą, wówczas składa oświadczenie o ilości wyrobów gazowych używanych na inne potrzeby niż prowadzone gospodarstwo domowe, w tym na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, określonej przez nabywcę proporcjonalnie do wykorzystanej na te potrzeby powierzchni nieruchomości z uwzględnieniem mocy urządzeń grzewczych.

3. Wyroby gazowe nabywane przez wspólnotę mieszkaniową

Stosownie do art. 31b ust. 2 pkt 1 ustawy, aby czynności podlegające co do zasady opodatkowaniu akcyzą, których przedmiotem są wyroby gazowe o kodach CN 2705 00 00, 2711 11 00, 2711 21 00 i 2711 29 00, mogły być zwolnione od akcyzy, powinny zostać przeznaczone do celów opałowych przez gospodarstwa domowe (lokale mieszkalne).

Za gospodarstwo domowe, zgodnie z art. 31b ust. 8 ustawy, nie uznaje się nieruchomości w całości wykorzystywanej na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, w którym użycie wyrobów gazowych nie przekracza ilości określonych w art. 31b ust. 6 pkt 1 lub 2 ustawy.

Ustawodawca wskazał zatem w art. 31b ust. 8 ustawy, co nie jest uznawane za gospodarstwo domowe w rozumieniu ustawy, natomiast nie zdefiniował pojęcia "gospodarstwo domowe". Zatem w tym przypadku należy posłużyć się jego znaczeniem językowym. Ze "Słownika języka polskiego" i "Encyklopedii PWN" wynika, że "gospodarstwo domowe" to ogół przedmiotów i czynności składających się na prowadzenie domu. Gospodarstwo domowe tworzy zespół osób razem zamieszkujących i wspólnie utrzymujących się, w większości połączonych więzami biologicznymi i stanowiących rodziny, to również osoby niespokrewnione ale wspólnie zamieszkujące i utrzymujące się. Gospodarstwo domowe tworzą również osoby samotne, utrzymujące się samodzielnie – stanowią one jednoosobowe gospodarstwa domowe.

Wspólnota mieszkaniowa w myśl art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. nr 80, poz. 903 ze zm.) to ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworząc wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Biorąc pod uwagę treść powołanych przepisów należy stwierdzić, że wspólnota mieszkaniowa dokonując nabycia wyrobów gazowych o kodach CN 2705 00 00, 2711 11 00, 2711 21 00 i 2711 29 00 na potrzeby opałowe lokali mieszkalnych (gospodarstw domowych) występuje jako finalny nabywca gazowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 19a ustawy. Zużycie tych wyrobów przez wspólnotę mieszkaniową na cele opałowe podlega zwolnieniu z akcyzy, jeśli nie przekracza limitów ilościowych określonych przez ustawodawcę.

Wynoszą one:

dla wyrobów gazowych o kodzie CN 2711 21 00 – 10 m³/h gazu ziemnego wysokometanowego grupy E, nie więcej niż 8.000 metrów sześciennych rocznie, albo 25 m³/h gazu ziemnego zaazotowanego grupy Lw, grupy Ls, grupy Ln albo grupy Lm, nie więcej niż 10.650 m³ rocznie;
dla wyrobów gazowych o kodzie ex CN 2711 29 00 – 10 m³/h wyrobu gazowego propan-butan-powietrze, nie więcej niż 5.000 metrów sześciennych rocznie, albo 10 m³/h wyrobu gazowego propan-butan-rozprężony, nie więcej niż 1.000 metrów sześciennych rocznie.

W tej sytuacji zwolnienie nie jest uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków (art. 31b ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym).

Jednakże w sytuacji przekroczenia powyżej wskazanych ilości, jak również sprzedaży wyrobu gazowego o kodzie CN 2705 00 00 i 2711 11 00, zwolnienie z akcyzy uzależnione będzie od spełnienia dodatkowych warunków związanych z uzyskaniem od nabywcy – w omawianym przypadku wspólnoty mieszkaniowej – oświadczenia.

W tym przypadku, zwolnieniem objęta jest sprzedaż gazu ziemnego, pod warunkiem uzyskania od nabywcy tych wyrobów (wspólnoty mieszkaniowej) oświadczenia, że nie używa tych wyrobów na inne potrzeby niż prowadzenie gospodarstwa domowego, w tym na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, albo oświadczenia o ilości tych wyrobów używanych na inne potrzeby niż prowadzone gospodarstwo domowe, w tym na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, określonej przez nabywcę proporcjonalnie do wykorzystanej na te potrzeby powierzchni nieruchomości z uwzględnieniem mocy urządzeń grzewczych.