A A A

Poradnik VAT nr 4 (388) z dnia 20.02.2015

Opłata paliwowa objęta zabezpieczeniem akcyzowym

Z dniem 1 stycznia 2015 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, ustawy o Funduszu Kolejowym oraz ustawy o podatku akcyzowym (Dz. U. poz. 1559). Ustawą tą dokonano znaczących i powiązanych ze sobą zmian w opłacie paliwowej oraz w podatku akcyzowym od wprowadzanych na rynek krajowy paliw silnikowych i gazu wykorzystywanych do napędu silników spalinowych. Zmiany w ustawie o podatku akcyzowym będące konsekwencją zmian w opłacie paliwowej, związane są zarówno z dostosowaniem dotychczasowych zapisów w zakresie zabezpieczeń akcyzowych i zwolnień z obowiązku ich składania do obowiązku zabezpieczania kwot opłat paliwowych, jak i ze zmianą stawek podatku akcyzowego. Zmiany stawek podatku akcyzowego dokonano w taki sposób, aby łączne obciążenia konkretnych wyrobów opłatą paliwową i podatkiem akcyzowym się nie zmieniły, a więc nie były odczuwalne finansowo dla podatników.

Wprowadzone zmiany spowodowały konieczność nowelizacji czterech rozporządzeń Ministra Finansów oraz wydania nowego obwieszczenia, a mianowicie:

1) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie zabezpieczeń akcyzowych (Dz. U. poz. 1857),

2) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego (Dz. U. poz. 1842),

3) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie określenia przypadków, w których stosuje się niższy poziom zabezpieczenia akcyzowego, szczegółowych warunków odnotowywania obciążenia zabezpieczenia generalnego lub zwolnienia go z tego obciążenia przez podmiot obowiązany do jego złożenia, oraz przypadków, w których nie odnotowuje się obciążenia zabezpieczenia generalnego (Dz. U. poz. 1830),

4) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie wzorów treści gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych składanych jako zabezpieczenie akcyzowe (Dz. U. poz. 1837),

5) obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2014 r. w sprawie stawek akcyzy na paliwa silnikowe obowiązujących w roku 2015 (M. P. poz. 1148).

Treść ujednoliconych przepisów
dostępna jest w serwisie
www.przepisy.gofin.pl

1. Zasady stosowania zabezpieczenia akcyzowego obejmującego kwotę opłaty paliwowej

Obowiązek złożenia zabezpieczenia akcyzowego powiększonego o zabezpieczenie opłaty paliwowej ma na celu zapewnić wykonanie powstałego lub mogącego powstać obowiązku zapłaty opłaty paliwowej od wprowadzanych na rynek krajowy paliw silnikowych oraz gazu, wykorzystywanych do napędu silników spalinowych. Zgodnie z dodanym ust. 1a w art. 37k ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 931 ze zm.), opłata paliwowa objęta jest zabezpieczeniem akcyzowym na zasadach określonych w ustawie o podatku akcyzowym.

Uwaga

Zabezpieczeniu akcyzowemu podlegają tylko te opłaty paliwowe, których obowiązek zapłaty powstał od 1 stycznia 2015 r.

W tym celu został wprowadzony okres przejściowy, w trakcie którego organy celne nie mogą zabezpieczać opłaty paliwowej u tych podmiotów, które posiadają ważne zabezpieczenia akcyzowe, złożone do końca 2014 r. Wyłączenie to obowiązuje jedynie do czasu dokonania jakichkolwiek zmian w treści tych zabezpieczeń np. w zakresie terminu ważności, wysokości, jednakże nie dłużej niż do 31 grudnia 2015 r. Szczegółowe warunki określone zostały w art. 4 ust. 2 ustawy nowelizującej.

Podobne wyłączenie wprowadzone zostało w odniesieniu do stosowania zwolnień z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego. W tym zakresie ustawa nowelizująca w art. 4 ust. 3 i 4 wskazuje, że podmioty, którym udzielono zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego do końca 2014 r., są zwolnione z obowiązku zabezpieczenia opłaty paliwowej, aż do dnia wygaśnięcia tego zwolnienia. Jednakże zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego udzielone przed końcem 2014 r., nie może ulec przedłużeniu.

Należy pamiętać, że zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego udzielane jest na czas nie dłuższy niż dwa lata i może być przedłużone na kolejne dwuletnie okresy. Teoretycznie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego obejmujące paliwa napędowe będą mogły być stosowane maksymalnie do końca 2016 r. bez możliwości przedłużenia na kolejne okresy.

Zgodnie z art. 37n ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym właściwość miejscowa organów podatkowych w sprawach akcyzy obejmuje również sprawy związane z zabezpieczeniem opłaty paliwowej. Zgodnie z tą ustawą organami właściwymi w sprawach opłaty paliwowej są odpowiednio naczelnik urzędu celnego właściwy miejscowo w sprawach podatku akcyzowego oraz dyrektor izby celnej właściwy dla naczelnika tego urzędu. W przypadku importera paliw – naczelnik urzędu celnego właściwy ze względu na miejsce powstania długu celnego, oraz dyrektor izby celnej właściwy dla naczelnika tego urzędu.

Uwaga

Dla ustalenia wysokości zabezpieczenia akcyzowego mają zastosowanie stawki opłaty paliwowej obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego w akcyzie.

Kwota składanego zabezpieczenia akcyzowego oraz odnotowana kwota obciążenia zabezpieczenia generalnego powinny zawsze obejmować zarówno zobowiązanie podatkowe, jak i opłatę paliwową. Natomiast zwrot zabezpieczenia akcyzowego lub odnotowanie zwolnienia z obciążenia zabezpieczenia generalnego może dotyczyć zobowiązania podatkowego albo zobowiązania podatkowego i opłaty paliwowej.

W przypadku importu, gdy towar nie jest obejmowany procedurą zawieszenia poboru akcyzy, zabezpieczenie opłaty paliwowej, następuje nie na zabezpieczeniu akcyzowym, ale z zastosowaniem zabezpieczeń określonych w Prawie celnym.

Natomiast w przypadku obejmowania wyrobów procedurą zawieszenia poboru akcyzy, z chwilą zweryfikowania projektu e-AD, przed przesłaniem e-AD systemem EMCS PL, następuje automatyczne odnotowanie obciążenia zabezpieczenia generalnego kwotą akcyzy albo kwotą akcyzy oraz opłaty paliwowej, wynikającymi z ilości i rodzaju przemieszczanych wyrobów akcyzowych, albo następuje automatyczne odnotowanie objęcia wyrobów akcyzowych zabezpieczeniem ryczałtowym (art. 41a ust. 6 ustawy o podatku akcyzowym). Gdy zaś system ten jest niedostępny to wówczas w składanym oświadczeniu w sprawie zabezpieczenia akcyzowego muszą być zawarte stosowne odniesienia do opłaty paliwowej.

Analogicznie jak w uregulowaniach sprzed zmiany ustawy, odnotowywać należy również zwolnienia zabezpieczeń generalnych i ryczałtowych w przypadku braku raportu odbioru lub gdy potwierdza on dostarczenie tylko części wyrobów.

Praktycznie bez zmian pozostały regulacje dotyczące składania i stosowania zabezpieczeń akcyzowych oraz skutków braku tych zabezpieczeń – jedynymi zmianami redakcyjnymi w ich brzmieniu są zapisy uzupełniające istniejące odwołania do kwot zobowiązań w podatku akcyzowym o zapisy dotyczące opłat paliwowych.

Również zapisy dotyczące osób zobowiązanych lub uprawnionych do składania zabezpieczeń akcyzowych uzupełniono jedynie o odniesienia do opłat paliwowych, przy czym w art. 63 ust. 2 ustawy dokonano nowej, jednoznacznej definicji celu składania zabezpieczenia akcyzowego. W myśl tego przepisu, zabezpieczenie akcyzowe może być złożone na czas oznaczony albo nieoznaczony, dla zagwarantowania pokrycia jednego lub wielu zobowiązań podatkowych, albo jednego lub wielu zobowiązań podatkowych oraz jednej lub wielu opłat paliwowych.

Przepisy dotyczące ustalania wysokości zabezpieczenia akcyzowego, form ich składania, zasad ich saldowania, aktualizowania i uzupełniania, obowiązków gwarantów tych zabezpieczeń i odmowy ich przyjmowania, zostały uzupełnione zapisem, iż dotyczą one również opłaty paliwowej. Natomiast istotną zmianą jest wprowadzenie od 1 stycznia 2015 r. możliwości samodzielnego saldowania zabezpieczeń akcyzowych przez:

podmioty prowadzące składy podatkowe,
zarejestrowanych odbiorców (z wyłączeniem posiadających jednorazowe zezwolenie),
zarejestrowanych wysyłających oraz
wyprowadzających swoje wyroby akcyzowe z obcych składów podatkowych.

Zmiany te skutkowały wydaniem nowego rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zabezpieczeń akcyzowych, jak też nowego rozporządzenia w sprawie określenia przypadków, w których stosuje się niższy poziom zabezpieczenia akcyzowego, szczegółowych warunków odnotowywania obciążenia zabezpieczenia generalnego lub zwolnienia go z tego obciążenia odnotowuje podmiot obowiązany do jego złożenia, oraz przypadków, w których nie odnotowuje się obciążenia zabezpieczenia generalnego.

Wprowadzenie zabezpieczenia akcyzowego na opłatę paliwową spowodowało konieczność zmiany wzorów gwarancji, gdyż w sposób oczywisty musiały znaleźć się w nich zapisy o opłacie paliwowej. Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie wzorów treści gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych składanych jako zabezpieczenie akcyzowe określono dwa wzory w załącznikach 3 i 4. Mają one zastosowanie wyłącznie w przypadku gwarancji składanych jako zabezpieczenie akcyzowe obejmujące opłatę paliwową. Zgodnie z treścią wzorów gwarancji, gwarant jest zobowiązany do pokrycia zarówno zobowiązań podatkowych, jak i opłat paliwowych, do których zapłaty zobowiązany jest podatnik.

W odniesieniu do ustawowych regulacji dotyczących zwrotów zabezpieczeń akcyzowych oraz pokrywania z nich zaległości podatkowych, poza dokonaniem stosownych uzupełnień o odniesieniu ich do opłaty paliwowej, wprowadzona została nowa regulacja dotycząca sposobu pokrywania z zabezpieczenia kwot zaległości, które są wyższe od tych zabezpieczeń. Zgodnie z art. 73 ust. 1b ustawy, jeżeli kwota zabezpieczenia akcyzowego nie pokrywa w całości, kwoty akcyzy i kwoty opłaty paliwowej, wraz z odsetkami:

1) z części zabezpieczenia akcyzowego, której wysokość została ustalona dla pokrycia akcyzy – w pierwszej kolejności pokrywa się kwotę akcyzy wraz z odsetkami;

2) z części zabezpieczenia akcyzowego, której wysokość została ustalona dla pokrycia opłaty paliwowej – w pierwszej kolejności pokrywa się kwotę opłaty paliwowej wraz z odsetkami.

Regulacja ta jest dość istotna w odniesieniu do zabezpieczeń nieobejmujących sobą kwot opłaty paliwowej, a więc obowiązujących do końca 2014 r., które mogą być stosowane w okresie przejściowym maksymalnie do końca 2015 r.

2. Zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego

Zgodnie z art. 64 ustawy o podatku akcyzowym, właściwy naczelnik urzędu celnego zwalnia podmiot prowadzący skład podatkowy z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego, jeżeli podmiot ten spełnia następujące warunki:

1) ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju;

2) stosuje procedurę zawieszenia poboru akcyzy co najmniej od roku;

3) jego sytuacja finansowa i posiadany majątek zapewniają wywiązywanie się z zobowiązań podatkowych oraz obowiązku zapłaty opłaty paliwowej;

4) nie posiada zaległości z tytułu cła i podatków stanowiących dochód budżetu państwa, opłaty paliwowej, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz nie jest wobec niego prowadzone postępowanie egzekucyjne, likwidacyjne lub upadłościowe, z wyjątkiem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu;

5) zobowiązał się do zapłacenia, na pierwsze pisemne żądanie właściwego naczelnika urzędu celnego, kwoty akcyzy oraz kwoty opłaty paliwowej, przypadających do zapłaty z tytułu powstania zobowiązania podatkowego oraz obowiązku zapłaty opłaty paliwowej.

W wyniku zmiany przepisów dotyczących warunków dla uzyskania zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego, podmiot składający wniosek jest obowiązany do określenia w nim m.in. przewidywanej maksymalnej kwoty opłat paliwowych podlegających zabezpieczeniu akcyzowemu.

Zmiany w tym zakresie wymusiły konieczność wydania nowego rozporządzenia w sprawie zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego.

3. Czasowa zmiana wysokości stawek opłaty paliwowej

W wyniku nowelizacji art. 37m ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym nastąpiła czasowa zmiana wysokości stawek opłaty paliwowej.

Uwaga

Od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2019 r. stawki opłaty paliwowej ulegają podwyższeniu o 25,00 zł za 1.000 litrów lub za 1.000 kg wyrobu w zależności od rodzaju stawki obowiązującej w danym przypadku.

Pamiętać należy, że ustawowe stawki opłaty paliwowej są corocznie waloryzowane o współczynnik inflacji i ogłaszane w stosownym obwieszczeniu ministra właściwego do spraw transportu. Zgodnie z treścią nowego art. 37m ust. 3a powyższej ustawy, te "dodatkowe" 25 zł nie podlega waloryzacji ale oczywiście muszą być uwzględnione w kwotach stawek opłaty paliwowej jakie zostaną ogłoszone w obwieszczeniu (art. 37m ust. 4 i 5).

Obowiązujące na 2015 r. stawki opłaty paliwowej zostały ogłoszone w obwieszczeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 grudnia 2014 r. w sprawie wysokości stawki opłaty paliwowej na rok 2015 (Dz. U. poz. 1195) i wynoszą odpowiednio:

129,41 zł za 1.000 l benzyn silnikowych oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami;
288,05 zł za 1.000 l olejów napędowych, wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami oraz biokomponentów stanowiących samoistne paliwa;
159,71 zł za 1.000 kg gazów do napędu.

Wraz z podwyższeniem stawek opłaty paliwowej, obniżono o te same wartości stawki akcyzy dla poszczególnych paliw. W art. 89 ust. 1b ustawy, wprowadzono ustawowe upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do ogłaszania w drodze obwieszczenia w Monitorze Polskim obowiązujących w latach 2015–2019 stawek akcyzy na paliwa silnikowe, uwzględniających ww. obniżki. Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów w sprawie stawek akcyzy na paliwa silnikowe obowiązujących w roku 2015, stawki akcyzy zostały obniżone odpowiednio – o 25,00 zł/1.000 litrów, 25,00 zł/1.000 kg oraz 0,50 zł/GJ.

Na rok 2015 wynoszą one dla:

1) benzyn silnikowych o kodach CN 2710 11 45 lub 2710 11 49 oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach – 1.540,00 zł/1.000 litrów;

2) olejów napędowych o kodzie CN 2710 19 41 oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach – 1.171,00 zł/1.000 litrów;

3) biokomponentów stanowiących samoistne paliwa, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach, przeznaczonych do napędu silników spalinowych, bez względu na kod CN – 1.171,00 zł/1.000 litrów;

4) gazów przeznaczonych do napędu silników spalinowych:

a) gazu ziemnego (mokrego) i pozostałych węglowodorów gazowych objętych pozycją CN 2711 oraz gazowych węglowodorów alifatycznych objętych pozycją CN 2901: