Obowiązki w zakresie akcyzy związane z rozpoczęciem działalności jako podmiot pośredniczący

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku akcyzowym, podmiot pośredniczący jest to podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju, któremu wydano zezwolenie na prowadzenie działalności polegającej na dostarczaniu wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, ze składu podatkowego na terytorium kraju do podmiotu zużywającego, a w przypadku wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 32 ust. 1, pochodzących również bezpośrednio z importu.

Ze zwolnienia od akcyzy ze względu na przeznaczenie mogą korzystać wyroby akcyzowe określone w art. 32 ustawy, jak również niektóre wyroby wymienione w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 8 lutego 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz. U. poz. 212 ze zm.). Są to m.in.: paliwa lotnicze i żeglugowe, węglowodory gazowe używane do celów opałowych, napoje alkoholowe wykorzystywane do produkcji wyrobów nieakcyzowych, alkohol etylowy skażony oraz oleje smarowe.

Zezwolenie na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący, zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy jest wydawane w formie decyzji administracyjnej na czas oznaczony, nie dłuższy niż 3 lata, albo na czas nieoznaczony, na wniosek podmiotu.

Podmiot, który zamierza prowadzić działalność jako podmiot pośredniczący jest zobowiązany spełniać łącznie następujące warunki:

1) powinien być podatnikiem podatku od towarów i usług;

2) jego działalnością powinny kierować osoby nieskazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub przestępstwo skarbowe;

3) nie może posiadać zaległości z tytułu cła i podatków stanowiących dochód budżetu państwa, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne; wobec niego nie może być również prowadzone postępowanie egzekucyjne, likwidacyjne lub upadłościowe, z wyjątkiem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu;

4) jest zobowiązany do złożenia zabezpieczenia akcyzowego (generalnego lub ryczałtowego);

5) podmiotowi nie mogło być cofnięte ze względu na naruszenie przepisów prawa, żadne z udzielonych mu zezwoleń, o których mowa w art. 84 ust. 1 ustawy, a mianowicie na:

prowadzenie składu podatkowego,
nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca, oraz jednorazowe nabycie jako zarejestrowany odbiorca,
wysyłanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany wysyłający,
wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego,
prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący,
wyprowadzenie wyrobów akcyzowych z obcego składu podatkowego.

Ponadto, nie mogła zostać mu cofnięta koncesja lub zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej, ani nie mogła być wydana decyzja o zakazie wykonywania przez niego działalności regulowanej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.), w zakresie wyrobów akcyzowych.

1. Wymagania związane ze złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia

Na podstawie delegacji zawartej w art. 84 ust. 2 ustawy, Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 30 sierpnia 2010 r. w sprawie zezwoleń na wykonywanie działalności w zakresie podatku akcyzowego (Dz. U. z 2014 r., poz. 767).

W załączniku nr 6 do ww. rozporządzenia został określony wzór wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący. Wniosek ten powinien zawierać co najmniej następujące dane: imię i nazwisko lub nazwę podmiotu, adres zamieszkania lub siedziby, numer identyfikacji podatkowej (NIP), numer w Krajowym Rejestrze Sądowym lub ewidencji działalności gospodarczej, numer identyfikacyjny REGON, adres poczty elektronicznej. Ponadto, wnioskodawca powinien określić zakres planowanej działalności, na podstawie szacunkowych danych dotyczących wartości i ilości wyrobów akcyzowych podlegających zwolnieniu od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie. Zakres ten powinien dotyczyć okresu jednego miesiąca, w którym wyroby akcyzowe będą dostarczane podmiotom zużywającym.

Podmiot w składanym wniosku jest zobowiązany również zaproponować wysokość zabezpieczenia akcyzowego. Może w tym celu posiłkować się przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie zabezpieczeń akcyzowych (Dz. U. poz. 1857). W § 3 ust. 1 pkt 5 lit. b) tego rozporządzenia zostało bowiem wskazane, że wysokość zabezpieczenia akcyzowego generalnego składanego przez podmiot pośredniczący, właściwy naczelnik urzędu celnego ustala jako równowartość kwoty stanowiącej sumę kwoty mogącego powstać miesięcznego zobowiązania podatkowego oraz kwoty opłaty paliwowej. Taki obowiązek może powstać w przypadku użycia wyrobów akcyzowych niezgodnie z przeznaczeniem uprawniającym do zwolnienia od akcyzy lub naruszenia warunków tego zwolnienia. W takim przypadku wysokość zobowiązania będzie odpowiadać przewidywanej największej ilości wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, które mogą zostać dostarczone ze składu podatkowego lub importowane przez podmiot pośredniczący.

Podmiot może również zaproponować złożenie zabezpieczenia ryczałtowego, wówczas będzie ono określone na poziomie 30% wysokości zabezpieczenia generalnego.

Zgodnie z art. 65 ust. 8 ustawy, naczelnik urzędu celnego może wyrazić zgodę na przyjęcie zabezpieczenia ryczałtowego gdy podmiot pośredniczący spełni następujące warunki:

ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju;
jego sytuacja finansowa i posiadany majątek zapewniają wywiązywanie się ze zobowiązań podatkowych oraz obowiązku zapłaty opłaty paliwowej;
nie posiada zaległości z tytułu cła i podatków stanowiących dochód budżetu państwa, opłaty paliwowej, składek na ZUS oraz nie jest wobec niego prowadzone postępowanie egzekucyjne, likwidacyjne lub upadłościowe z wyjątkiem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu.

2. Rodzaje dokumentów, które należy dołączyć do wniosku oraz warunki wydania zezwolenia

Z § 12 rozporządzenia w sprawie zezwoleń na wykonywanie działalności w zakresie podatku akcyzowego wynika, że do wniosku o wydanie zezwolenia podmiot zobowiązany jest załączyć następujące dokumenty:

1) dokument potwierdzający, iż wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT);

2) potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego podatnika podatku akcyzowego;

3) zaświadczenie wydane przez:

a) właściwego naczelnika urzędu skarbowego o niezaleganiu przez wnioskodawcę z podatkami stanowiącymi dochód budżetu państwa,

b) właściwy dla siedziby lub miejsca zamieszkania oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o niezaleganiu przez wnioskodawcę z wpłatami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne;

4) informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności osób kierujących działalnością wnioskodawcy za przestępstwo przeciw wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo przeciw obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo skarbowe;

5) oświadczenie wnioskodawcy, że w stosunku do niego nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, likwidacyjne lub upadłościowe, z wyłączeniem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu;

6) oświadczenie wnioskodawcy, że nie zostało mu cofnięte, ze względu na naruszenie przepisów prawa, w okresie ostatnich 3 lat, licząc od dnia złożenia wniosku o wydanie zezwolenia, żadne z udzielonych mu zezwoleń, o których mowa w art. 84 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, jak również koncesja lub zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej ani nie została wydana decyzja o zakazie wykonywania przez niego działalności regulowanej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie wyrobów akcyzowych.

Należy również zaznaczyć, że wyżej wymienione dokumenty powinny być dołączone do wniosku w oryginale lub uwierzytelnionej kopii oraz zawierać dane aktualne w dniu składania wniosku o wydanie zezwolenia. A zatem, zaświadczenie o niezaleganiu przez wnioskodawcę z podatkami stanowiącymi dochód budżetu państwa nie może być sporządzone wcześniej niż 1 miesiąc przed dniem złożenia wniosku, natomiast zaświadczenie o niezaleganiu z wpłatami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne nie może być sporządzone wcześniej niż 3 miesiące przed dniem złożenia wniosku.

Jeżeli przedłożone dokumenty potwierdzają spełnienie warunków do wydania zezwolenia, naczelnik urzędu celnego wzywa wnioskodawcę do złożenia zabezpieczenia akcyzowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Na uzasadniony wniosek podmiotu termin ten może zostać przedłużony o 30 dni.

Niezłożenie zabezpieczenia akcyzowego w powyższych terminach, skutkuje odmową wydania zezwolenia. Należy dodać, iż ustawa o podatku akcyzowym nie przewiduje możliwości uzyskania przez podmiot pośredniczący zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego.

Podmiot pośredniczący jest zobowiązany do powiadamiania właściwego naczelnika urzędu celnego o zmianach danych zawartych we wniosku o wydanie pozwolenia, w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana. Jednakże powiadomienia o planowanej zmianie danych objętych treścią zezwolenia, podmiot pośredniczący jest zobowiązany dokonywać przed dokonaniem tej zmiany. W takim przypadku, powiadomienie stanowi jednocześnie wniosek o zmianę zezwolenia na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący w zakresie dotyczącym zgłoszonej zmiany.

Każda zmiana podmiotu prowadzącego działalność jako podmiot pośredniczący, wymaga uzyskania nowego zezwolenia na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący. Również jeżeli podmiot ten zamierza dostarczać wyroby akcyzowe należące do innej niż będąca przedmiotem dotychczasowej działalności grupy wyrobów akcyzowych, obowiązany jest uzyskać nowe zezwolenie na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący.

3. Kiedy urząd celny może cofnąć wydane zezwolenie?

Zezwolenie na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący może zostać cofnięte przez właściwego naczelnika urzędu celnego, jeżeli wystąpią następujące sytuacje:

po uzyskaniu zezwolenia w terminie 3 miesięcy nie podjęto działalności lub ją przerwano na czas dłuższy niż 3 miesiące, bez powiadomienia właściwego naczelnika urzędu celnego (należy zwrócić uwagę, iż planowane jest usunięcie tego przepisu w najbliższej nowelizacji ustawy o akcyzie),
podmiot pośredniczący prowadzi działalność niezgodnie z przepisami prawa podatkowego lub uzyskanym zezwoleniem,
zabezpieczenie akcyzowe podmiotu pośredniczącego utraciło ważność albo nie zapewnia już pokrycia w terminie lub w należnej wysokości kwoty jego zobowiązania podatkowego,
został naruszony którykolwiek z warunków, z tym, że właściwy naczelnik urzędu celnego nie cofa zezwolenia na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący, jeżeli podmiot ten dokona zapłaty zaległości z tytułu cła, podatków stanowiących dochód budżetu państwa, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w terminie 7 dni, licząc od dnia ujawnienia zaległości, z tym że w przypadku, gdy zobowiązanie podatkowe zostało określone przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej – w terminie 7 dni, licząc od dnia doręczenia decyzji określającej kwotę zobowiązania.

W przypadku wystąpienia jednej z powyższych przesłanek, naczelnik urzędu celnego przed cofnięciem zezwolenia jest zobowiązany do wezwania podmiotu pośredniczącego do usunięcia stwierdzonych uchybień w wyznaczonym terminie. Jeżeli podmiot pośredniczący nie usunie stwierdzonych uchybień lub też stwierdzone uchybienia nie są możliwe do usunięcia, wówczas naczelnik wydaje decyzję o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący. Zezwolenie może być również cofnięte na wniosek podmiotu pośredniczącego.