Powstanie obowiązku podatkowego przy zachowku

Jakiś czas temu zmarł mój ojciec. Sporządził testament, w którym do spadku powołał jedynie swoją żonę. Zamierzam dochodzić zachowku, gdyż nie zostałem wydziedziczony. Wiem, że swoje żądanie muszę skierować wobec żony mojego ojca. Jest ona dla mnie osobą obcą. Czy zatem będę musiał płacić podatek od spadków i darowizn, czy może będę mógł skorzystać ze zwolnienia podatkowego?

Będzie możliwe uzyskanie tzw. całkowitego zwolnienia podatkowego. Pomimo tego, że zachowku dochodzi się najczęściej od spadkobiercy, to formalnie nabycie następuje po zmarłym spadkodawcy. Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy (praw) m.in. tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu. Zatem również w tym przypadku nabywca (uprawniony do zachowku) musi dopełnić formalności podatkowych. Z uwagi na pokrewieństwo względem spadkodawcy Czytelnik może skorzystać z tzw. całkowitego zwolnienia podatkowego.

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby należące do tzw. zerowej grupy podatkowej, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Przy nabyciu tytułem zachowku obowiązek podatkowy powstaje dopiero z chwilą zaspokojenia roszczenia. Jeżeli nabycie następuje w częściach, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części. Wynika to z art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043). Dopóki zatem Czytelnik nie otrzyma zachowku bądź jego części, termin ten nie rozpocznie swojego biegu.

Zawiadomienia należy dokonać na urzędowym formularzu SD-Z2 - jego wzór znajduje się w bazie Druków Gofin pod adresem: https://druki.gofin.pl. W dokumencie tym podaje się m.in. tytuł nabycia, wartość otrzymanego przysporzenia, a także miejsce położenia rzeczy (wykonywania prawa). Należy również zamieścić informację dotyczącą stosunku osobistego nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy (prawa) - jak wskazano na wstępie w przypadku Czytelnika chodzi o relację względem spadkodawcy, a nie spadkobiercy.