Spłata przez rodziców kredytu zaciągniętego razem z dzieckiem

Rodzice pozostający we wspólnocie majątkowej zakupili wspólnie z synem nieruchomość. Zakup sfinansowano kredytem hipotecznym, zaciągniętym przez rodziców i syna. Spłata kredytu jest realizowana ze środków rodziców oraz ich syna. Jednak rodzice spłacają większą część kredytu niż wynikałoby to z ich udziału we własności nieruchomości. Czy w związku z tym u syna powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym?

Syn nie będzie obowiązany płacić podatku w związku ze spłatą kredytu przez rodziców w większej części niż wynikałoby to z ich udziału we własności nieruchomości, na którą zaciągnęli ten kredyt.

Jeżeli z okoliczności towarzyszących spłacie kredytu przez rodziców na rzecz syna wynikałoby, że między stronami została zawarta umowa darowizny, wówczas miałyby zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.). Tym samym przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych nie należałoby tu stosować, gdyż jak wynika z art. 2 ust. 1 pkt 3 updof, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

W tym przypadku należy jednak uwzględnić zasady solidarnej odpowiedzialności za długi. Z art. 370 Kodeksu cywilnego wynika, że jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej.

Podobny problem, jak ten dotyczący sytuacji opisanej w pytaniu, w aspekcie solidarnej odpowiedzialności był przedmiotem interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 29 grudnia 2011 r., nr ILPB2/436-204/11-2/MK. W interpretacji tej organ podatkowy stwierdził, że jeżeli strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, to poprzez samą zapłatę całości lub części zobowiązania solidarnego nie dochodzi do obdarowania kogokolwiek. W takiej sytuacji dłużnik solidarny spłaca własny dług, a nie cudzy. Każdy z kredytobiorców spłacając ratę otrzymanego kredytu kosztem swojego majątku, spełnia obowiązek wynikający z umowy kredytowej. Wobec tego, do spłat rat kredytu nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 6 maja 2011 r., nr IPPB2/415-198/11-4/MS1 uznał, że w na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych spłata zobowiązania solidarnego bez woli czynienia tego w celu uzyskania korzyści przez pozostałe strony tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, nie powoduje powstania przychodu u pozostałych dłużników.

Zatem, jeżeli z umowy kredytu, o którym mowa w pytaniu, nie wynika inaczej i wszyscy kredytobiorcy (rodzice wraz z synem) odpowiadają za spłatę kredytu w sposób solidarny, to spłata kredytu przez rodziców nie spowoduje powstania przychodu u syna.

Gdyby jednak kredyt zaciągnięty przez rodziców i syna nie miał charakteru zobowiązania solidarnego, wówczas spłata kredytu przez rodziców na rzecz syna spowodowałaby u syna powstanie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 updof. Z przepisów tych wynika, że otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne, a także wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, stanowią u niego przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, za wyjątkiem dochodów wolnych od tego podatku oraz dochodów, od których na mocy przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednak, w naszej ocenie, w omawianym przypadku możliwe byłoby zastosowanie zwolnienia od podatku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 125 updof. Przepis ten zwalnia od podatku świadczenia otrzymane od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Osobami tymi są:

małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie,
zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.

Zatem otrzymane od rodziców (wstępnych) świadczenie w postaci spłaty kredytu na rzecz syna mogłoby korzystać z wymienionego zwolnienia od podatku.