Prezent to darowizna ze wszystkimi konsekwencjami podatkowymi

Otrzymałem na święta prezenty od najbliższych. Czy od wartości tych prezentów należy uiścić podatek od darowizny?

To czy zaistnieje konieczność zapłaty podatku to kwestia "wtórna". Najważniejsze jest, by mieć świadomość, że prawo nie przewiduje takiej instytucji jak "prezent". Tego rodzaju przysporzenia majątkowe są normalnymi darowiznami, ze wszystkimi związanymi z tym konsekwencjami. W praktyce oznacza to, że prezenty (darowizny) między najbliższymi niezależnie od ich wartości mogą nie skutkować jakimkolwiek podatkiem. Chodzi o zwolnienie podatkowe dla tzw. grupy zerowej. Jednak w niektórych sytuacjach, aby z takiego zwolnienia skorzystać, nawet na najbliższych ciążyć będzie obowiązek załatwienia pewnych formalności w urzędzie skarbowym (np. złożenie zeznania podatkowego). Jeśli wartość darowizn (w tym prezentów), w ciągu ostatnich pięciu lat (w uproszczeniu) od tej samej osoby nie przekroczyła kwoty wolnej (9.637 zł), wówczas obowiązek podatkowy nie powstanie. Jeżeli ta kwota zostanie przekroczona, wówczas można skorzystać ze wspomnianego całkowitego zwolnienia podatkowego, niezależnego od wartości darowizny, ale trzeba złożyć zeznanie do urzędu skarbowego, na formularzu SD-Z2, w terminie sześciu miesięcy od powstania obowiązku podatkowego. Stanowi o tym art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.).

Pozostałe osoby z I grupy podatkowej, a także osoby z II i III grupy, muszą również pilnować tego czy w ostatnich pięciu latach (w uproszczeniu) otrzymane darowizny, od tej samej osoby, nie przekroczyły wartości kwoty wolnej, wynoszącej 9.637 zł dla I, 7.276 zł dla II i 4.902 zł dla III grupy. Jeśli ma to miejsce, wówczas należy złożyć zeznanie podatkowe w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Realne problemy dla podatnika (obdarowanego) z pewnością nie zaczną się tuż po świętach. Najczęściej sprawa wychodzi na jaw dopiero w związku z postępowaniem dotyczącym nieujawnionych źródeł przychodów. Wówczas podatnicy niejednokrotnie tłumaczą, że określone prawa (rzeczy) otrzymali w ostatnich latach m.in. od rodziny, w formie prezentów. W takim przypadku urząd skarbowy sprawdzi czy spełniono wszelkie obowiązki natury podatkowej (np. w zakresie całkowitego zwolnienia podatkowego dla grupy "zerowej"). Jeżeli formalności nie zostały dopełnione, trzeba będzie zapłacić podatek z odsetkami.

Należy dodać, że obowiązek podatkowy ciąży obecnie wyłącznie na nabywcy rzeczy (praw), a więc na obdarowanym. W praktyce najbliżsi nie zapłacą więc podatku od prezentu, jednak przy prezentach o większej wartości trzeba pamiętać o konieczności złożenia stosownego zeznania podatkowego.