Dyspozycja na wypadek śmierci objęta obowiązkiem podatkowym

Rok temu otrzymałam środki w ramach bankowej dyspozycji na wypadek śmierci na podstawie dyspozycji wkładem uczynionej przez brata. W urzędzie skarbowym toczy się wobec mnie sprawa o wymierzenie podatku, gdyż nie złożyłam zeznania podatkowego. Czy to zgodne z prawem? Wspomniana dyspozycja w ogóle nie wchodzi do spadku - z jakiego powodu miałabym płacić podatek od spadków i darowizn? Ponadto czy bank nie powinien zawiadomić urzędu skarbowego o wypłacie?

Osoba posiadająca rachunek bankowy (np. tzw. ROR) może złożyć oświadczenie o wypłacie po swojej śmierci osobom z bliskiej rodziny (szczegółowo wskazanym w przepisach) przysporzenia określanego mianem dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Kwota wypłacona zgodnie z tą dyspozycją nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.

To, że powyższa wypłata jest wyłączona spod reguł dziedziczenia nie oznacza, że nie stosuje się do niej przepisów podatkowych. Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. w związku z nabyciem praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Wynika to z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 83 ze zm.).

Czytelniczka, jako osoba należąca do tzw. grupy zerowej, miała prawo skorzystać z całkowitego zwolnienia podatkowego w trybie art. 4a ustawy. Podstawowym warunkiem jest jednak zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, m.in. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Żaden przepis nie zwalnia podatnika z obowiązku zgłoszenia nabycia, jeśli wypłata następuje ze strony banku czy nawet wtedy, gdy bank wyśle do urzędu skarbowego informację o dokonanej wypłacie. Obowiązek złożenia zeznania na formularzu SD-Z2 spoczywa na podatniku.

Jeśli zatem Czytelniczka wspomnianego zeznania nie złożyła, będzie podlegała opodatkowaniu na zasadach ogólnych (art. 4a ust. 3 ustawy). Rodzeństwo należy do I grupy podatkowej, zatem opodatkowaniu podlegać będzie czysta wartość przysporzenia przekraczająca tzw. kwotę wolną wynoszącą w tym przypadku 9.637 zł. W takiej sytuacji - podlegając opodatkowaniu na zasadach ogólnych - winna złożyć zeznanie na formularzu SD-3.