PCC od pożyczki udzielonej spółce z o.o. przez spółkę komandytową

Spółka komandytowa udzieliła spółce z o.o. pożyczki. Spółka z o.o. jest wspólnikiem spółki komandytowej. Czy pożyczka ta podlega PCC? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 1136783)

W przypadku pożyczki, o której mowa w pytaniu, pożyczkodawcą jest spółka komandytowa, a pożyczkobiorcą spółka z o.o. - wspólnik tej pierwszej. Pożyczka została więc udzielona wspólnikowi przez spółkę osobową (patrz ramka). Nie mamy zatem tu do czynienia z pożyczką udzieloną spółce osobowej przez wspólnika. Czynność taka na gruncie PCC kwalifikowana jest jako zmiana umowy spółki osobowej i podlega stawce 0,5% (art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o PCC - Dz. U. z 2017 r. poz. 1150). Nie jest to także pożyczka udzielona spółce kapitałowej przez jej wspólnika/akcjonariusza. Do tych pożyczek odnosi się zwolnienie uregulowane w art. 9 pkt 10 lit. i) ustawy o PCC.

Oznacza to, że omawiana pożyczka musi być rozpatrywana jako umowa pożyczki od jednego podmiotu dla drugiego. Zasadą jest, że umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku podlega PCC. Przy tym umowa pożyczki podlega PCC, jeżeli spełnione są terytorialne kryteria opodatkowania wynikające z art. 1 ust. 4 ustawy o PCC.

Nie podlegają PCC czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, m.in. jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z VAT, z wyjątkami niedotyczącymi umowy pożyczki (art. 2 pkt 4 ustawy o PCC). W przypadku gdy pożyczkodawca nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem VAT, to skutki pożyczki należy ustalić uwzględniając wyłącznie regulacje ustawy o PCC. Gdy pożyczkodawca jest podatnikiem VAT, wówczas ważne jest, czy pożyczka podlega VAT, czy jest poza zakresem ustawy o VAT. Jeśli pożyczka podlega VAT, jest ona z niego zwolniona i w konsekwencji od pożyczki nie jest odprowadzany żaden z podatków, bowiem czynność taka jest wyłączona z opodatkowania PCC.

W tym miejscu wskazać należy, że kontrowersje budzi to, czy okazjonalna pożyczka od podatnika VAT podlega PCC. Zagadnienie to zostało opisane w GP nr 62 z 2017 r., na str. 17.

Jeżeli wyłączenie od opodatkowania z PCC z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie ma zastosowania, wówczas pożyczka podlega PCC (2% od kwoty lub wartości pożyczki). Spółka z o.o. jako pożyczkobiorca powinna w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki złożyć deklarację (PCC-3), obliczyć i wpłacić należny podatek. Dodać przy tym należy, że pożyczka może korzystać z któregoś ze zwolnień uregulowanych w art. 9 pkt 10 ustawy o PCC i wówczas może nie pojawić się konieczność zapłaty podatku. Jednak z analizy zwolnień uregulowanych w tym punkcie wynika, że do czynności pomiędzy spółkami w sytuacji opisanej w pytaniu zastosowanie może mieć tylko zwolnienie z art. 9 pkt 10 lit. d) ustawy o PCC. Zgodnie z nim zwolnione od PCC są pożyczki do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5.000 zł od jednego podmiotu i 25.000 zł od wielu podmiotów - w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od dnia 1 stycznia 2009 r.

Spory co do statusu spółki komandytowej w świetle ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych

Obecnie nie ma pewności czy na gruncie ustawy o PCC spółka komandytowa została prawidłowo zaliczona do spółek osobowych*. Za poprawnością takiej kwalifikacji opowiadają się organy podatkowe. Natomiast sądy administracyjne mają różne zdania w tej kwestii. Więcej na ten temat pisaliśmy w GP nr 73 z 2017 r., na str. 17.

*	Dla spółki, o której mowa w pytaniu, kwestia ta nie ma znaczenia w tym sensie, że ewentualnie zaliczenie spółki komandytowej do grona spółek kapitałowych nie wpłynie na obowiązki związane z rozliczeniem PCC.