Zmiany w ulgach podatkowych mające zastosowanie do dochodów za 2017 r.

Dochody osoby niepełnosprawnej pozostającej na utrzymaniu podatnika

Uprawnionymi do ulgi rehabilitacyjnej są m.in. podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 26 ust. 7e updof. Wskazany przepis ściśle określa nie tylko krąg osób niepełnosprawnych, w stosunku do których odliczenie przysługuje, ale wprowadza również zastrzeżenie dotyczące rocznej wysokości dochodów tych osób. Przepis ten w aktualnym brzmieniu stanowi, że przepisy o uldze rehabilitacyjnej (tj. art. 26 ust. 7a-7d i ust. 7g updof) stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9.120 zł.

Kryterium dochodowe określone w wysokości 9.120 zł obowiązuje od 2003 r. Jego zmianę, poprzez nowelizację art. 26 ust. 7e updof, zakłada art. 1 pkt 16 lit. d ustawy zmieniającej.

Nowelizując art. 26 ust. 7e updof, ustawodawca nie wprowadził zmian, jeśli chodzi o krąg osób niepełnosprawnych, których utrzymanie daje podatnikom prawo do stosowania ulgi rehabilitacyjnej. Zmieniona została natomiast kwota rocznego dochodu osób niepełnosprawnych, którą zwiększono do poziomu 10.080 zł. Ponadto doprecyzowano, że w kwocie tego dochodu nie uwzględnia się alimentów na rzecz dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 updof.

Używanie samochodu osobowego do przewozu osób niepełnosprawnych

W ramach ulgi rehabilitacyjnej jednym z najpopularniejszych tytułów, z którego podatnicy dokonują odliczeń, są wydatki poniesione na używanie samochodu osobowego. Jednak w myśl art. 26 ust. 7a pkt 14 updof, w brzmieniu obowiązującym do końca 2017 r., aby skorzystać z odliczenia takich wydatków, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł, konieczne jest spełnienie następujących przesłanek:

• samochód osobowy musi stanowić własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, albo niepełnosprawne dziecko, które nie ukończyło 16 lat,
   
• osoby niepełnosprawne, o których mowa muszą być zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa,
   
• użycie samochodu musi być związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.

Ustawodawca dostrzegł, że zastrzeżenie używania samochodu wyłącznie do przewozów na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne i to w przypadku osób niepełnosprawnych z określonym stopniem niepełnosprawności, w sposób istotny ogranicza stosowanie ulgi rehabilitacyjnej. W rezultacie:

• zlikwidowano ograniczenie dotyczące przejazdów na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne oraz 
   
• rozszerzono prawo do stosowania ulgi przez wszystkie osoby niepełnosprawne bez względu na posiadaną grupę inwalidztwa.

W rezultacie art. 26 ust. 7a pkt 14 updof w brzmieniu po nowelizacji będzie stanowił, że za wydatki na cele rehabilitacyjne, uprawniające do ulgi, uważa się wydatki poniesione na używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Konsekwencją zmiany omawianego przepisu jest uchylenie pkt 3 w art. 26 ust. 7c updof, który nakładał na podatników obowiązek okazywania na żądanie organów podatkowych dokumentu potwierdzającego zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.

Na niezmienionym poziomie pozostała natomiast maksymalna wysokość omawianych wydatków podlegających odliczeniu. Nie może ona przekroczyć w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Utrzymanie psa asystującego

Katalog wydatków rehabilitacyjnych obejmuje m.in. wydatki na utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej. Przepis art. 26 ust. 7a pkt 8 updof, w brzmieniu obowiązującym do końca 2017 r., określający ten rodzaj wydatków daje możliwość ich odliczenia, gdy chodzi o utrzymanie psa asystującego przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa. Powołana wcześniej ustawa zmieniająca znosi to ograniczenie. W rezultacie w zeznaniu za 2017 r. w ramach ulgi rehabilitacyjnej z odliczenia wydatków na utrzymanie psa asystującego będzie mogła skorzystać każda osoba niepełnosprawna (lub podatnik mający na utrzymaniu taką osobę) niezależnie od rodzaju i stopnia niepełnosprawności.

Dodać należy, że wysokość omawianego wydatku jest limitowana. Kwotę limitu utrzymano na dotychczasowym poziomie, który wynosi w roku podatkowym 2.280 zł. Nadal obowiązywać będzie również zasada, że aby skorzystać z tego odliczenia, nie trzeba dokumentować wydatków ponoszonych na utrzymanie psa asystującego, lecz na żądanie organów podatkowych należy okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Ulgą podatkową objęte są przekazane w roku podatkowym darowizny - w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwota stanowiąca 6% dochodu. Podstawę prawną odliczenia darowizn stanowi art. 26 ust. 1 pkt 9 updof, przy czym pod lit. c tego przepisu, jako objęte prawem odliczenia wskazane zostały darowizny na cele krwiodawstwa.

Przywołany przepis w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. ograniczał wysokość ulgi przysługującej podatnikom. Różnicował bowiem wysokość odliczenia w zależności od przedmiotu darowizny, tj. krwi lub jej składników.

Dostrzegając, że wsparcie inicjatywy związanej z poborem krwi ma istotne społeczne znaczenie, ustawą zmieniającą ustawodawca przywrócił "stare" (sprzed 2017 r.) zasady ustalania wysokości kwoty odliczenia, kiedy to niezależnie od tego, czy podatnik oddał honorowo krew czy osocze, przy ustalaniu przysługującej kwoty odliczenia stosowano tę samą stawkę. Zmianę wyraża znowelizowana treść art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. c updof, z której wynika, że odliczenie dotyczy darowizn na cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników. W takiej wysokości odliczenie przysługuje już w rozliczeniu za 2017 r.