Kwota zmniejszająca podatek uwzględniana w rocznym PIT

Kwota zmniejszająca podatek, którą podatnik uwzględnia w zeznaniu podatkowym za dany rok służącym do rozliczenia dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, w ustawie o pdof została zdefiniowana w art. 27 ust. 1a ustawy o pdof. W przepisie tym jej wysokość została uzależniona od poziomu dochodów opodatkowanych według skali podatkowej osiągniętych przez podatnika. Wynika z niego również, że stosuje się ją dopiero w zeznaniu rocznym. Ponieważ kwota zmniejszająca podatek uwzględniana na etapie wyliczania zaliczek na pdof wyliczana jest w inny sposób (zgodnie z art. 27 ust. 1b pkt 1 jest to rocznie kwota 525,12 zł, czyli miesięcznie 1/12, tj. 43,76 zł), to ta stosowana w trakcie roku podatkowego może się różnić od tej wynikającej z zeznania PIT.

W stosunku do zeznań za 2019 r. nie uległy zmianie same progi dochodowe, w oparciu o które różnicowana jest kwota zmniejszająca podatek. W ten sposób w rocznym PIT za 2020 r. dla osób o najniższych dochodach rocznych, nieprzekraczających poziomu 8.000 zł, kwota zmniejszająca podatek wynosi 1.360 zł. Osoby, które nie przekraczają tego poziomu dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, dzięki kwocie zmniejszającej podatek w tej wysokości nie płacą od nich podatku. Z kolei dla podatników, których roczne dochody mieszczą się w przedziale powyżej 8.000 zł do 13.000 zł, ustawodawca określił kwotę zmniejszającą podatek od 525,12 zł do 1.360 zł. Natomiast podatnicy z rocznymi dochodami przekraczającymi 13.000 zł, ale mieszczącymi się w pierwszym progu skali podatkowej, czyli nie wyższymi niż 85.528 zł, w rozliczeniu za 2020 r. wykażą kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 525,12 zł. Dla podatników uzyskujących roczne dochody w przedziale powyżej 85.528 zł do 127.000 zł - kwota ta zmniejsza się od 525,12 zł do 0 zł. Gdy jednak roczne dochody podatnika, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej, przekroczą 127.000 zł, kwota ta w ogóle nie ma zastosowania (patrz tabela).

Darmowy program PIT Gofin 2020 do sporządzania rocznych zeznań podatkowych dostępny jest w serwisie www.pit.gofin.pl.

W trakcie roku płatnik pdof, który dokonuje świadczeń na rzecz osób fizycznych, od których pobiera zaliczki na pdof i który ma na to zgodę osób uprawnionych, zobowiązany jest do stosowania kwoty zmniejszającej podatek. W 2020 r. wynosiła ona rocznie 525,12 zł (miesięcznie 1/12 tej kwoty, czyli 43,76 zł). Płatnik uwzględnia ją do momentu, gdy dochody podatnika nie przekroczą górnej granicy pierwszego progu podatkowego, czyli kwoty 85.528 zł, o ile podatnik wcześniej nie odwoła swojego upoważnienia. Po przekroczeniu tego progu przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy w ogóle się jej nie stosuje. Skutkiem tego ustawowego mechanizmu uwzględniania na etapie ustalania zaliczek kwoty zmniejszającej podatek w trakcie roku do jej rzeczywistej korekty dochodzi dopiero w zeznaniu rocznym, w którym kwota tego zmniejszenia jest urealniana.

Przykład

Pan Adam i pani Ewa (oboje w wieku powyżej 26 lat) osiągnęli w 2020 r. wyłącznie dochody ze stosunku pracy. Wynagrodzenie pana Adama za 2020 r. wyniosło brutto 15.600 zł (jako student stacjonarny pracował przez cały rok, ale tylko na 1/5 etatu), a pani Ewy 104.400 zł (pracowała cały rok na pełny etat). Obojgu pracodawcy stosowali przy obliczaniu zaliczek na pdof tzw. podstawowe koszty pracownicze, gdyż w tym okresie tylko do takich kosztów mieli prawo, a ponadto każdemu z nich pracodawca zastosował w trakcie roku kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 525,12 zł.

W PIT-11 za 2020 r. każdy z pracodawców wykazał*⁾ m.in.:

		Pan Adam	Pani Ewa
1.	Przychód	15.600 zł	104.400 zł
2.	Koszty	3.000 zł	3.000 zł
3.	Dochód	12.600 zł	101.400 zł
4.	Składki na ubezpieczenia społeczne podlegające odliczeniu od dochodu	2.138,76 zł	14.313.24 zł
5.	Składki zdrowotne podlegające odliczeniu od podatku	1.043,28 zł	6.981,72 zł

W zeznaniu rocznym PIT-37 podstawa obliczenia podatku u pana Adama wyniesie 10.461 zł (tj. poz. 1 - 2 - 4), a u Pani Ewy 87.087 zł.

W tej sytuacji kwotę zmniejszającą podatek do zastosowania w zeznaniu rocznym za 2020 r. u każdego z podatników należy obliczyć w następujący sposób:

Pan Adam	Pani Ewa
949,07 zł tj. 1.360 zł - [834,88 zł × (10.461 zł - 8.000 zł) : 5.000 zł]	505,38 zł tj. 525,12 zł - [525,12 zł × (87.087 zł - 85.528 zł) : 41.472 zł]

W efekcie ostateczne rozliczenie podatku za 2020 r. będzie u nich wyglądać następująco:

		Pan Adam	Pani Ewa
1.	Podstawa opodatkowania	10.461 zł	87.087 zł
2.	Podatek według skali	829,30 zł tj. 10.461 zł × 17% - 949,07 zł	14.533,26 zł tj. 14.539,76 zł + (87.087 zł - 85.528 zł) × 32% - 505,38 zł
3.	Składki zdrowotne do odliczenia	829,30 zł (składka odliczana jest do wysokości podatku)	6.981,72 zł
4.	Podatek należny (2 - 3)	0 zł	7.552 zł

*⁾	dane liczbowe zostały przyjęte wyłącznie na potrzeby przykładu

Podstawa obliczenia podatku		Kwota zmniejszająca podatek odliczana w rocznym obliczeniu podatku lub zeznaniu
ponad	do
	8.000 zł	1.360 zł
8.000 zł	13.000 zł	1.360 zł - [834,88 zł × (podstawa obliczenia podatku - 8.000 zł) : 5.000 zł]
13.000 zł	85.528 zł	525,12 zł
85.528 zł	127.000 zł	525,12 zł - [525,12 zł × (podstawa obliczenia podatku - 85.528 zł) : 41.472 zł]
127.000 zł		brak kwoty zmniejszającej podatek