Podatki w kosztach uzyskania przychodów

Przedsiębiorca prowadząc działalność gospodarczą obowiązany jest opłacać różnego rodzaju podatki. Ich zapłata często jest dla podatnika znacznym obciążeniem finansowym. Czasami jednak może on ten ciężar zrekompensować zaliczając podatki do kosztów uzyskania przychodów.

Niektóre podatki ustawodawca wprost wykluczył z kosztów uzyskania przychodów. Wśród nich jest:

podatek dochodowy (art. 23 ust. 1 pkt 12 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 15 ustawy o pdop),
podatek od spadków i darowizn (art. 23 ust. 1 pkt 12 ustawy o pdof),
podatek od towarów i usług - z pewnymi wyjątkami (art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o pdop),
podatek akcyzowy od ubytków wyrobów akcyzowych (art. 23 ust. 1 pkt 44 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 47 ustawy o pdop).

Pozostałe podatki mogą być kosztem uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej, o ile służą osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów.

Podatek VAT

Jak już zaznaczono, podatek od towarów i usług zasadniczo jest wyłączony z kosztów podatkowych. Ustawodawca umożliwił jednak odnoszenie w koszty podatku naliczonego:

jeżeli podatnik jest zwolniony od VAT lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od tego podatku,
w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy tego podatku (pod warunkiem, że podatek VAT naliczony nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej).

Kosztem podatkowym może być także podatek VAT należny. Zaliczenie tego podatku do kosztów jest możliwe:

w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o VAT (kosztem nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o VAT),
w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy (kosztem jest VAT obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami),
od nieodpłatnie przekazanych towarów w przypadku, gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości (kosztem jest VAT obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami).

Kosztem podatkowym jest także kwota VAT nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji, lub dotycząca innych rzeczy lub praw niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi amortyzacji. Kosztem jest wówczas kwota podatku VAT w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z przepisami ustawy o VAT.

Podatek od nieruchomości

Opłacanie podatku od nieruchomości jest obowiązkiem przedsiębiorców będących m.in. właścicielami lub posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, czy użytkownikami wieczystymi gruntów. Jeżeli dana nieruchomość stanowi firmowy majątek, to dotyczący jej podatek od nieruchomości stanowi koszt uzyskania przychodów.

Podatek od nieruchomości jest kosztem uzyskania przychodów w dacie jego poniesienia. U podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów jest to data wydania decyzji w sprawie wymiaru tego podatku (art. 22 ust. 6b ustawy o pdof). Natomiast u podatników prowadzących księgi rachunkowe - data ujęcia kosztu w księgach rachunkowych, tj. zaksięgowania (art. 22 ust. 5d ustawy o pdof i art. 15 ust. 4e ustawy o pdop).

Dla ustalenia momentu ujęcia w kosztach podatku od nieruchomości bez znaczenia jest data jego faktycznej zapłaty.

Podatek od środków transportowych

Właściciele m.in. samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, czy ciągników siodłowych i balastowych przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony, obowiązani są opłacać podatek od środków transportowych. Jeżeli wymienione środki transportu wykorzystywane są w działalności gospodarczej, dotyczący ich podatek od środków transportowych stanowi koszt podatkowy.

Podatek od środków transportowych jest kosztem pośrednim. Zatem u podatników prowadzących księgę podatkową jest on kosztem w dacie sporządzenia deklaracji na podatek od środków transportowych, a u podatników prowadzących księgi rachunkowe w dacie ujęcia kosztu w księgach.

Na moment rozliczenia podatku od środków transportowych w kosztach nie wpływa data jego uiszczenia na rachunek urzędu gminy.

Przykład 1

Przedsiębiorca ponosił koszty noclegów w podróży służbowej. Za usługi noclegowe hotel wystawił mu fakturę na kwotę 1.230 zł brutto (w tym podatek VAT 230 zł). Podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych usług noclegowych, więc w kosztach uzyskania przychodów uwzględnił kwotę 1.230 zł.

Przykład 2

Podatnik prowadzący księgę podatkową otrzymał decyzję ustalającą wymiar podatku od nieruchomości dla budynku biurowego, wystawioną w dniu 12 lutego 2015 r. Wynika z niej, że za 2015 r. podatek od nieruchomości wynosi 1.900 zł. Podatnik zdecydował, że zapłaci go w czterech ratach po 475 zł.

Podatek od nieruchomości został przez podatnika zaliczony do kosztów podatkowych w kwocie 1.900 zł w dniu 12 lutego br.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)