Opodatkowanie zaliczki na poczet usług turystyki

Usługi turystyki rozliczane są według szczególnej procedury określonej w art. 119 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym przepisem, podstawą opodatkowania usług turystycznych jest kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Z kolei, marżę stanowi różnica między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty (art. 119 ust. 2 ustawy o VAT).

Obowiązek podatkowy przy usługach turystyki powstaje natomiast z chwilą wykonania usługi, a jeżeli wcześniej otrzymano całość lub część zapłaty – z chwilą jej otrzymania (w tej części).

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych nakazują "wprost" stosować obowiązujące w tym zakresie przepisy ustawy o VAT, co oznacza, iż prawidłowe i terminowe rozliczenie podatku VAT z tytułu otrzymanej zaliczki przez biura jest utrudnione a wręcz niemożliwe. Bowiem w momencie otrzymania zaliczki na poczet przyszłej usługi turystycznej biuro nie jest w stanie określić jaką faktyczną marżę z tytułu tej sprzedaży osiągnie. Więcej na ten temat pisaliśmy w Poradniku VAT nr 3 z 10 lutego 2015 r. oraz nr 20 z 20 października 2014 r.

Odmienne stanowisko od prezentowanego przez organy podatkowe zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w nieprawomocnym wyroku z 17 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Op 607/14. W wyroku tym Sąd orzekł, że:

Obowiązek podatkowy przy wpłacie zaliczki z tytułu świadczenia usług turystyki powstanie dopiero z chwilą ustalenia marży, o której mowa w art. 119 ust. 2 ustawy o VAT.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podkreślił, że brak wiedzy dotyczącej wszystkich kosztów składowych usługi turystycznej, ze względu na niezrealizowanie jeszcze wszystkich czynności niezbędnych do jej wykonania, nie pozwala na ustalenie przez biuro turystyczne marży w momencie otrzymania zaliczki, co w konsekwencji powoduje niemożność jej opodatkowania.

Powołując się na pierwsze korzystne orzeczenie w tym zakresie wydane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w dniu 25 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 1472/14, Sąd w Opolu stwierdził, iż: "(…) Sąd orzekający w tej sprawie pogląd ten akceptuje i podkreśla, że skoro opodatkowaniu podlegać miałaby, według organu, prognozowana – lecz nieznana jeszcze przed wykonaniem usługi marża, to stanowisko to należy uznać za błędne ze względu na specyfikę opodatkowania usług turystyki, bowiem obowiązek podatkowy powstaje na podstawie art. 19a ust. 1 u.p.t.u. (ustawy o VAT – przyp. redakcji) z momentem wykonania tej usługi dla bezpośredniej korzyści turysty, pozwalającym podatnikowi na ustalenie marży podlegającej opodatkowaniu. Otrzymanie zapłaty przed wykonaniem tej usługi nie rodzi obowiązku podatkowego na podstawie art. 19a ust. 8 u.p.t.u., gdyż opodatkowaniu podlegałaby w takim przypadku nieznana jeszcze marża. (…)"

Ostatecznie uznano, że skoro opodatkowaniu podlega marża rozumiana jako różnica między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, to moment powstania obowiązku podatkowego przy wpłacie zaliczki z tytułu świadczenia usług turystyki powstanie dopiero z chwilą jej ustalenia.